Is het verstandig om een eigen woningfabriek te beginnen? Die discussie is in de bouw nog niet beslecht. Natuurlijk is de vraag naar woningen bijna onuitputtelijk. Maar die vraag garandeert niet de zo vurig gewenste constante werkstroom die nodig is om zo'n fabriek rendabel te laten draaien. Bovendien blijkt het opzetten van zo'n fabriek best ingewikkeld en kostbaar. De aanloopkosten zijn dikwijls veel hoger dan ingecalculeerd.

Betaalbaarheid is een uitdaging bij houtbouw, maar in Amsterdam-Noord biedt een slim prefab-systeem uitkomst. Wooncomplex Poppies liet zich er in hoog tempo mee bouwen. Bescheiden constructieve wijzigingen moeten het systeem in volgende projecten nog voordeliger en flexibeler maken.

Prefab bouwen ontwikkelt zich snel. Moos, ontwerper en bouwer van modulaire bouwsystemen, wil en kan opschalen met slimme assemblage. De productie van Our House staat los van de specifieke bouwprojecten. "We kunnen continu doorbouwen, want we hebben grip op betaalbaarheid, duurzaamheid en beschikbaarheid."

Arno Visser, voorzitter van Bouwend Nederland, sloeg recent alarm: 60.000 mensen in de bouw gaan met pensioen, en de politiek lijkt dat totaal te negeren. Inderdaad. Een grote bottleneck voor de woningbouw naast geld of stikstof, gewoon: mensen. Of beter gezegd, het gebrek daaraan.

Demissionair minister Keijzer wil dat in 2030 de helft van alle nieuwe woningen prefab wordt gebouwd. Een stevige ambitie. Maar zeker niet onmogelijk, meent industrieel bouwspecialist Marjet Rutten. Mits onder meer het traditionele ontwikkelproces op de schop gaat.

Grieks aandoende zuilen van glasvezelversterkt beton moeten project KJ Den Haag een statig karakter geven. Bij J.P. van Eesteren en mbX zijn ze razend druk met het produceren en plaatsen van de ruim 2200 gevelpanelen. "Alles moet perfect met messcherpe toleranties op de bouwplaats aankomen."

De uitstoot van stikstof en CO₂ in de bouw moet fors omlaag. TNO en TKI Bouw en Techniek leiden samen de Programmalijn Prefab binnen Schoon en Emissieloos Bouwen, om prefab bouwmethodes en andere duurzame innovaties versneld naar de markt te brengen.

Als het om hergebruik van bouwmaterialen gaat, zijn prefab-elementen een uitkomst. Verdere standaardisering maakt het alleen maar makkelijker, zegt Arend van de Beek, programmamanager Circulariteit bij sloopbedrijf Lagemaat. "Het ontbreekt vooral nog aan de ambitie van opdrachtgevers."

De energietransitie legt een ongekende druk op het elektriciteitsnet. Waar bijvoorbeeld netbeheerder Enexis vroeger jaarlijks zo'n tien transportverdeelstations bouwde, moet dat aantal komende jaren groeien naar circa 120 per jaar. "Dat betekent dat we in tien jaar tijd het net, waar we honderd jaar over hebben gedaan om op te bouwen, moeten verdubbelen", zegt Geert Heidekamp, manager productiestraten Noord bij Enexis.

Cobouw Magazine Prefab