Ketenaansprakelijkheid: hoe voorkom je dat jij opdraait voor problemen van jouw onderaannemer

Wanneer een onderaannemer krap bij kas zit of failliet gaat en een achterstand heeft in loonuitbetalingen, dan kan dit ineens een probleem worden voor de hoofdaannemer. Hoe kun je dergelijke claims voorkomen? Mr. Nico Bouwman geeft nuttige tips.

Je hebt soms van die regels die ervoor zorgen dat andermans probleem ook jouw probleem wordt. Dit overkwam ook Jan*. Jan is aannemer in de bouw en schakelt al jarenlang onderaannemer Piet in voor het installatiewerk. Piet heeft Klaas in dienst. Klaas is een echte vakman, zo’n jongen die je niet graag wilt missen.

Probleem is alleen dat Klaas niet altijd even goed wordt beloond. Piet zit al een paar maanden krap bij kas en de achterstand in loonuitbetalingen aan Klaas is inmiddels een serieus probleem geworden. Klaas klopt daarom aan bij Piet en eist dat Piet het achterstallige loon snel overmaakt. Piet schaamt zich en weet niet goed wat hij moet doen. Hij steekt zijn kop in het zand. Klaas besluit vervolgens bij Jan aan te kloppen en eist van Jan uit betaling van het volle cao-loon over de afgelopen maanden. De kans is groot dat Klaas in z’n recht staat en Jan hem dus moet betalen. Hoe kan het probleem van Klaas en Piet ineens ook Jans probleem worden?

Ketenaansprakelijkheid

We kennen al vele jaren de fiscale ketenaansprakelijkheid. De aannemer is op basis daarvan in bepaalde gevallen aansprakelijk voor de loonheffingen die zijn onderaannemer moet afdragen. Sinds 1 juli 2015 is de Wet aanpak schijnconstructies van kracht die deze ketenaansprakelijkheid heeft uitgebreid tot het volledige loon! En dan niet alleen het loon van een werknemer die bij jou of jouw directe onderaannemer in dienst is. Maar ook van de werknemer die lager in de keten zit, die niet bij jou in dienst is en die misschien zelfs onder een andere cao valt. Werknemers lager in de keten kunnen dus ook bij jou aankloppen voor uitbetaling van hun volledige loon.

Faillissement

Wanneer jouw onderaannemer failliet gaat, en de lonen zijn niet uitbetaald, dan zullen de werknemers in eerste instantie aankloppen bij het UWV. Het UWV betaalt dan de lonen van maximaal 13 weken voorafgaand aan het faillissement. Omdat dit loon eigenlijk door de (failliete) onderaannemer had moeten worden betaald, gaat de loonvordering van de werknemer over op het UWV. Het UWV kan dan vervolgens voor deze uitbetaling aan werknemers weer aankloppen bij jou als opdrachtgever!

In mijn praktijk merk ik dat veel ondernemers zich niet goed bewust zijn van deze wet. Ze hebben vaak onvoldoende maatregelen genomen om claims te voorkomen. Terwijl het voorkomen van claims helemaal niet ingewikkeld is. Kort gezegd komt het neer op:

het sluiten van goede contracten;
het nemen van preventieve maatregelen en
optreden bij signalen van onderbetaling.

Contracten

Op de eerste plaats is het dus belangrijk dat je jouw contracten laat bijwerken. Daarin moet onder meer komen te staan dat:

de onderaannemer het loon aan zijn werknemers moet uitbetalen;
hij moet meewerken aan onderzoeken bij signalen van misstanden, en
dat hij jou als opdrachtgever vrijwaart van loonclaims.

Preventieve maatregelen

Daarnaast is het belangrijk preventieve maatregelen te nemen om te voorkomen dat werknemers verderop in de keten worden onderbetaald en om in te grijpen bij misstanden. Je verkleint daardoor de kans op een succesvolle claim.

Op internet vind je allerlei handige hulpmiddelen, bijvoorbeeld het ‘Controleprotocol WAS compliance’ van Bouwend Nederland. Bekijk ook het 5-stappenplan van www.ondernemersplein.nl: