Het is 2030. Zelfrijdende auto’s bepalen meer en meer het straatbeeld. Wat heb je dan nog aan die grote portalen met verkeersinformatie boven de snelweg, die bijvoorbeeld attenderen op een file, een ongeluk of wegwerkzaamheden? Een zelfrijdende auto gaat immers niet naar die borden kijken die aangeven dat je 70 of 80 mag rijden. Precies op deze toekomstige ontwikkeling sorteert het Rijkswaterstaatproject ‘Coöperatieve Intelligente Transport Systemen’ (C-ITS) voor.
Er moet een transitie plaatsvinden van informatie buiten de auto naar informatie ín de auto. Belangrijke vragen: hoe kan de automobilist relevante verkeersinfo op een schermpje in de auto te zien krijgen? En hoe kan dat op een veilige manier?
Alle partijen op één lijn
In de zoektocht naar een ambitieuze, ondernemende partij kwam Rijkswaterstaat uit bij Compass, waarmee het al een raamovereenkomst heeft. Ron de Waard, hoofd Bedrijfsbureau van Compass, vertelt: “Onze rol in dit project is die van system integrator: we brengen van begin tot eind de juiste partijen uit ons netwerk bij elkaar. Zoiets omvangrijks en ingewikkelds kan alleen in nauwe samenwerking met tal van andere partijen. Bijvoorbeeld op het gebied van software en hardware, koppeling van IT-systemen en ga zo maar door. Daarbij zijn wij in staat om al deze partijen op één lijn te krijgen om het project ook daadwerkelijk te realiseren. Los van deze verbindende rol, hebben we diepgaande kennis van de complexe infrastructuren en technologieën die nodig zijn bij zo’n innovatief project.”
Verkeersinformatie op internationaal niveau
Even concreet: het project C-ITS is gestart om in samenwerking met Duitsland en Oostenrijk coöperatieve ITS-diensten te ontwikkelen. Deze moeten uiteindelijk een plek krijgen op de zogeheten corridor. Dat is een traject dat start in Rotterdam en via Frankfurt naar Wenen leidt. Het Nederlandse deel ervan loopt over de A16 bij Rotterdam naar Breda en vervolgens via Tilburg en Eindhoven naar Venlo, over de A58, A2 en A67.
Waarschuwende diensten
Op dit moment worden drie diensten ontwikkeld. De specificaties hiervan worden door uitgebreide tests steeds verder aangescherpt. Twee van de drie diensten hebben te maken met waarschuwingen. Abraham Bot, projectmanager Coöperatieve ITS Corridor bij Rijkswaterstaat, geeft een korte introductie van beide systemen: “Met de dienst ‘waarschuwing bij wegwerkzaamheden’ (Road Works Warning) wordt de automobilist gewaarschuwd voor wegwerkzaamheden verderop. Het is de bedoeling dat automobilisten op een scherm in de auto real time gedetailleerde informatie ontvangen. Zoals de beschikbare rijstroken en aangepaste snelheid. De dienst ‘waarschuwing voor stilstaande voertuigen’ (Collision Risk Warning) geeft in de auto een signaal als er verderop een voertuig stilstaat op de weg. Bijvoorbeeld de gele pick-up van de weginspecteur bij een pechgeval of een ongeluk. Het komt nu helaas nog regelmatig voor dat de stilstaande voertuigen van weginspecteurs te laat worden opgemerkt.”
Informatie uit voertuigen
Een derde dienst betreft sensordata uit voertuigen (Probe Vehicle Data). In het kort komt dit erop neer dat geanonimiseerde sensordata uit passerende voertuigen wordt verzameld. In verschillende projecten, waaronder dit Corridorproject, onderzoekt Rijkswaterstaat hoe dergelijke gegevens die direct uit de auto komen, kunnen worden gebruikt voor effectiever verkeersmanagement. Ron de Waard licht dit toe met een voorbeeld: “De CAN-bus is een sensor in een voertuig die allerlei informatie registreert. Denk aan de snelheid en remkracht. Als opvallend veel voertuigen plotseling blijken te remmen, kan via deze dienst ‘stroomopwaarts’ – dus een stuk achter de remmende auto’s – ín een auto een melding worden gegeven over wat er verderop plaatsvindt.”
Nieuwe communicatietechniek wifi-p
Al deze diensten hebben een grote gemene deler: de nieuwe communicatietechniek wifi-p. Over dit speciale wifi-protocol vertelt De Waard: “Wifi-p is de Europese standaard voor communicatie tussen auto’s onderling en tussen auto’s en wegkantsystemen. Wifi-p lijkt op het wifi dat je thuis hebt. Maar is geoptimaliseerd voor gebruik op en langs de weg, waar elke seconde telt. Het is zeker ook een opmaat naar autonoom rijdende auto’s.” In het project is aan Compass gevraagd mee te denken over de beste plaats voor de wifi-bakens. Het complexe wegennet van de A16 nabij de Drechttunnel is daarvoor erg geschikt. De Waard: “Vanuit bestaande werkzaamheden kent Compass dit wegvak goed. Er zijn daar veel rijstroken, diverse ongelijkvloerse kruisingen en een tunnel. Door het gewoon uit te proberen, komen we tot een goede richtlijn.”
Medewerking automotive sector cruciaal
In juli 2017 stond een cruciale test op het programma. De Waard vertelde destijds: “Op een deel van de A16 gaan we het Nederlandse concept samen met internationale partijen nog uitgebreider testen, uiteraard weer tijdens echte wegwerkzaamheden. Dan worden verschillende waarschuwingsberichten volledig geautomatiseerd vanaf de centrale Rijkswaterstaatsystemen in de verkeerscentrale naar passerende testvoertuigen verstuurd via wifi-p-bakens langs de weg.” Stel dat deze test – net als eerdere tests – succesvol verloopt, wat staat verdere ontwikkeling dan nog in de weg? De Waard: “Medewerking van de automotive sector is cruciaal. Rijkswaterstaat heeft straks aangetoond dat het technisch mogelijk is om relevante informatie te verzenden via wifi-p. Maar voor het in de voertuigen ontvangen van deze informatie is de automotive industrie nodig. Zij moeten ervoor zorgen dat de On Board Units (OBU) in hun auto’s geschikt zijn voor deze ontvangst. Gelukkig zien we steeds meer partijen uit deze sector aanhaken.”
Meer lezen:
‘Zet Nederlandse snelweg in voor zelfrijdende auto’
