Dit is Martijn. Eén van de weinige kwaliteitsborgers in Nederland. "Alles hangt van dinsdag af"

De Eerste Kamer stemt dinsdag over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De wet introduceert in feite een nieuw beroep: de kwaliteitsborger. Martijn Oltrop mag zich als een van de weinige Nederlanders al zo noemen. Hij hoopt op een goede afloop: "Anders moet ik misschien toch ander werk zoeken."

Een kwaliteitsborger? Een echte? “Je moet ze inderdaad met een vergrootglas zoeken”, erkent Martijn Holtrop van GBou op LinkedIn. Tijd voor een interview. Over een wet die zijn relatief nieuwe beroepsgroep mede mogelijk maakt. Het telefoontje vindt plaats op het moment dat Holtrop naar een bouwplaats wandelt.

Wat gaat u op de bouwplaats doen? Kwaliteit borgen?
“Met een bouwer oefenen we alvast met die nieuwe wet, samen met KIK, een platform van KOMO, we gaan het evalueren. Bouwers moeten vooral leren hoe je kwaliteit aantoont. Het is niet gezegd dat ze geen kwaliteit leveren, maar dát aantonen, is een groot punt van aandacht.”

Is er onder bouwbedrijven veel interesse in die pilots?
“Gek genoeg zijn marktpartijen nog relatief onbekend met het wetsvoorstel. Is het een soort Breeam?, krijg ik vaker te horen. Hoe dat komt? Goede vraag, er is toch best veel aandacht aan die wet besteed. Lange tijd – en nog steeds – was natuurlijk wel onduidelijk of het wel of niet doorgaat. Daardoor zit men in de wachtstand.”

Daarom zijn er ook nog maar weinig kwaliteitsborgers. Bent u de enige?
“Nou, dat zal niet, ik heb ook nog een collega, haha. Maar het aantal gecertificeerde bureaus is op een hand te tellen, denk ik.

Wanneer dacht u, ik word kwaliteitsborger?
“Van origine ben ik een architect, zo was ik projectleider bij verschillende bureaus tot de klad erin kwam in 2014. Toen kwam dit op mijn pad. Ik had destijds geen flauw idee wat het inhield, maar tot op de dag vandaag heb ik er geen moment spijt van gehad. Dit is een geweldig beroep. Ik kan het iedereen adviseren, ook ambtenaren bouw- en woningtoezicht.”

Een geweldig beroep?
“Ik voel maatschappelijke relevantie. Er moet gewoon iets gebeuren. Het hele gemeentelijke apparaat voor bouwtoezicht is uitgekleed en ik denk dat deze wet voor de hele bouw goed is. Het dwingt bouwers namelijk na te denken over betere processen. En hoewel deze wet nog uitgekristalliseerd moet worden, zal het de bouwkwaliteit op de lange termijn ten goede komen.’’

Wat doet een kwaliteitsborger precies?
“Vergelijk het met een onderzoeksjournalist. Steeds moet ik uitzoeken of het klopt wat een bouwer beweert. En als ik zeg dat hij steken laat vallen, moet ik dat voor 1000 procent zeker weten anders krijg ik gezeik. Ik houd ervan om me vast te bijten in dingen die ik op de bouw aantref. Razend interessant, want ik kom in aanraking met alle aspecten van de bouw. Van constructieve veiligheid tot aan bouwfysica en geluid.”

Wat komt u allemaal tegen?
“Neem bijvoorbeeld een mortelschroefpaal waar al beton in is gestort. Ondanks het feit dat er meters zijn geweest en een rapport aangeeft dat er geen breuken in de palen zitten, weet ik dan in feite nog te weinig. Wie heeft de wapening aangebracht, zijn daar bewijzen van, wat is de kwaliteit van het beton, is de grond wel of niet vervuild? Dat soort zaken wordt nog onvoldoende vastgelegd.”

Waarom leggen bouwers zo weinig vast?
“Het zijn toch veelal logistieke ondernemingen die veel werk uitbesteden, waardoor niemand het overzicht echt heeft. Een uitvoerder heeft ook te weinig tijd om op dit soort zaken te letten. Er is dus een compleet andere manier van werken nodig, maar daar gaat nog een hele generatie overheen voor dat is bereikt.”

Heeft u een praktische tip voor bouwbedrijven?
“Lees de verwerkingsvoorschriften van geattesteerde materialen en producten. De kennis van de betekenis van een kwaliteitscertificaat is vaak te laag. Vaak denkt men: er staat een stempel op, dus is het goed. Maar als je iets verkeerd toepast ben je net zo ver van huis.”

De private kwaliteitsborger is in de discussie vaker de kop van jut. De slager die zijn eigen vlees keurt, hoe voelt dat?
“Ik denk er anders over. Wij werken volgens een beoordelingsrichtlijn en krijgen elk jaar een audit. Natuurlijk kunnen er delicate situaties voorkomen, waarbij bouwers niet zitten te wachten op een kritische kwaliteitsborger die ze nota bene zelf betalen. Ik moet dan mijn rug recht houden. Bovendien komt daar een overheidsinstantie (ZBO) boven te staan die dit soort zaken moeten voorkomen.”

De Eerste Kamer stemt dinsdag over de wet. Spannend?
“Dat wordt zeker spannend, juist ook op persoonlijk vlak. Als het niet doorgaat, dan ga ik niet per sé een ander beroep zoeken, maar ik zal wel moeten bekijken of dit werk me dan nog genoeg kansen biedt.”

Wat verwacht u?
“Ik denk dat ze voor gaan stemmen. Een echt alternatief is er niet, er moet iets gebeuren. Bovendien is het voorstel niet in beton gegoten, er zal nog jaren aan gesleuteld worden. Bovenal legt het de verantwoordelijkheid over het eindproduct waar die hoort, bij de bouwers, dat is een goed uitgangspunt.”

Wkb
Dit interview is in mei 2019 afgenomen, vlak voor de stemming in de Eerste Kamer. Inmiddels is de wet aangenomen. Cobouw zal de ontwikkelingen met betrekking tot de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op de voet volgen.

Op 25 november wordt u volledig bijgepraat over de nieuwe wet. Minister Kajsa Ollongren geeft hiervoor de aftrap tijdens het congres Wet Kwaliteitsborging. Sprekers vanuit verschillende disciplines gaan in op wat kunt u verwachten, maar vooral op wat u nú al kunt doen. Aan de orde komen wat de wet inhoudt en welke kansen dit kan opleveren, wat het betekent voor gemeenten, hoe het nieuwe stelsel voor aannemers werkt, de rol van een kwaliteitsborger, wat er in het opleverdossier en de risicoanalyse moet komen, de veranderende rollen en verantwoordelijkheden van de ontwerpende en adviserende partijen, de ervaringen in bestaande pilots - en hoe u aan kunt sluiten bij nieuwe pilots.