Is het verstandig om een eigen woningfabriek te beginnen? Die discussie is in de bouw nog niet beslecht. Natuurlijk is de vraag naar woningen bijna onuitputtelijk. Maar die vraag garandeert niet de zo vurig gewenste constante werkstroom die nodig is om zo'n fabriek rendabel te laten draaien. Bovendien blijkt het opzetten van zo'n fabriek best ingewikkeld en kostbaar. De aanloopkosten zijn dikwijls veel hoger dan ingecalculeerd.

Arno Visser, voorzitter van Bouwend Nederland, sloeg recent alarm: 60.000 mensen in de bouw gaan met pensioen, en de politiek lijkt dat totaal te negeren. Inderdaad. Een grote bottleneck voor de woningbouw naast geld of stikstof, gewoon: mensen. Of beter gezegd, het gebrek daaraan.

Toen Lukas Schmeink in 2021 bij Van Wijnen begon, kreeg hij een heldere opdracht mee: de bouwer moest een duidelijke identiteit ontwikkelen, aan een merk bouwen. Niet langer alleen bouwen wat opdrachtgevers vroegen, maar zelf richting geven aan de markt. De rode draad werd de 'woonfabriek' - een industriële aanpak van woningbouw die schaal, snelheid en betaalbaarheid moest combineren.

Demissionair minister Keijzer wil dat in 2030 de helft van alle nieuwe woningen prefab wordt gebouwd. Een stevige ambitie. Maar zeker niet onmogelijk, meent industrieel bouwspecialist Marjet Rutten. Mits onder meer het traditionele ontwikkelproces op de schop gaat.

Grieks aandoende zuilen van glasvezelversterkt beton moeten project KJ Den Haag een statig karakter geven. Bij J.P. van Eesteren en mbX zijn ze razend druk met het produceren en plaatsen van de ruim 2200 gevelpanelen. "Alles moet perfect met messcherpe toleranties op de bouwplaats aankomen."

Als het om hergebruik van bouwmaterialen gaat, zijn prefab-elementen een uitkomst. Verdere standaardisering maakt het alleen maar makkelijker, zegt Arend van de Beek, programmamanager Circulariteit bij sloopbedrijf Lagemaat. "Het ontbreekt vooral nog aan de ambitie van opdrachtgevers."

Cobouw Magazine Prefab

Van 20 naar 50 procent in 2030: de plannen om het aandeel industriële woningbouw te verhogen zijn ambitieus. Het is een versnelling die de hele bouwketen raakt. Wat is er nodig om deze doelstelling te realiseren? Drie belangrijke schakels -ontwikkelaar, bouwer 'regisseur' - vertellen hoe dat moet.

De bouw van woningen moet versnellen. Daarom zijn in het hele land 'versnellingstafels' opgezet, om knelpunten op te lossen. Cobouw voert gesprekken met de mensen achter deze overlegstructuur. Dit keer aan tafel: Nicole Maarsen, bestuurlijk aanjager Innovatie en Opschalingsprogramma (IOP) Woningbouw. "Om een industriële bouwstroom van enige omvang te krijgen, moet ook het voortraject slimmer worden."

Schuiven met planningen is in de bouw al jarenlang schering en inslag. Een vergunning laat op zich wachten, een opdrachtgever wijzigt zijn wensen, of er duiken onverwachte knelpunten op in de uitvoering. Gevolg: de planning moet opnieuw.