Van reststromen naar kasstromen

Van reststromen naar kasstromen
Petran van Heel en Floortje Speelman, respectievelijk Sector Banker Bouw en Sector Directeur Bouw bij ABN AMRO. Foto: Hannie Verhoeven.

Een living lab voor de circulaire economie. Dat is Circl, het multifunctionele paviljoen dat eind 2017 is geopend op de Zuidas in Amsterdam, pal tegenover het hoofdkantoor van initiatiefnemer ABN AMRO. Petran van Heel en Floortje Speelman, respectievelijk Sector Banker Bouw en Sector Directeur Bouw, lichten de duurzame voortrekkersrol van dé bank toe.

De G20 of de ‘Groene 20’ worden ze genoemd: de twintig relatiemanagers uit alle sectoren waarin ABN AMRO actief is, die voortdurend bezig zijn met het verduurzamen van de klantenportefeuille. “De G20 delen hun kennis en ervaring weer in hun sectorteams, zodat de kennis in onze hele organisatie beschikbaar wordt voor onze klanten”, aldus Speelman.

Doorbouwen aan de circulaire economie

In de bouw lag de nadruk bij die verduurzaming de afgelopen jaren op de energietransitie,” vult Van Heel aan. “Daar is nu ook de grondstoftransitie bijgekomen. Circl onderstreept dat ABN AMRO niet alleen met klanten brainstormt over een duurzamer bedrijfsvoering, maar ook het initiatief neemt. Op dit gebouw rust geen copyright, maar juist een ‘right to copy’: Circl is duurzaam van fundering tot dak en van ontwerp tot exploitatie. De kennis die we op hebben gedaan, delen we graag.”

Het gesprek met Van Heel en Speelman vindt plaats in de basement van Circl, dat niet alleen een restaurant is (uiteraard met een ‘circulaire kaart’ vol lokale en duurzame producten) maar ook een ‘debatplaats, kennisbank, leerschool, netwerkplek en oefenruimte’. Speelman wijst om zich heen, naar diverse ruimten waar vergaderingen en presentaties plaatsvinden. “Zie je die kozijnen? Die komen uit een Philips-kantoor. Circl is grotendeels opgetrokken uit hergebruikte materialen, zoals isolatiemateriaal dat gemaakt is van voormalige kostuums en spijkerbroeken van ABN AMRO-medewerkers. Afval bestaat niet, er zijn steeds meer bedrijven en samenwerkingsverbanden die circulaire bouwstenen op de markt brengen. Het Urban Mining Collective, waar we als bank ook deel van uitmaken, is er daar een van. Van reststromen maken ze kasstromen en waar mogelijk wordt dat door ons gefaciliteerd en gefinancierd.”

ABN AMRO Circl
Circl is grotendeels opgetrokken uit hergebruikte materialen. Zelfs de oude bankkluizen vonden een plek in het paviljoen.

Life Cycle Costing

Wat voor de bouwmaterialen geldt, gaat conform de circulaire principes ook op voor de klimaatbeheersing in Circl: daarbij wordt maximaal gebruik gemaakt van hernieuwbare energiebronnen, zoals zon. Speelman: “In het ontwerptraject is niet slechts gekeken naar de bouwkosten. Dat is te kortzichtig en past niet in duurzaam of circulair bouwen. Daarbij investeer je in de toekomst en creëer je meerwaarde in de looptijd en bij hergebruik.” Van Heel: “De bouwkosten zijn op onderdelen hoger, maar de circulaire som moet je maken met Life Cycle Costing (LCC). Dat is een belangrijk uitgangspunt in de circulaire economie, juist daar maak je met kwaliteit het verschil.”

Alle onderdelen en materialen die in Circl zijn verwerkt, zijn terug te vinden in een ‘materialenpaspoort’ dat is geregistreerd bij het online platform voor (bouw)materialen Madaster dat van meet af aan door ABN AMRO is ondersteund. Van Heel: “Op termijn moet de hele gebouwde omgeving erin in zitten. Bouwafval, oftewel materiaal zonder identiteit, bestaat dan niet meer. Via een bouwmarktplaats kunnen ‘circulaire bouwstenen’ keer op keer worden verhandeld en hergebruikt. Dan gaat circulair werken.”

De beweegredenen van ABN AMRO om vol voor de circulaire economie te gaan, is volgens Speelman onderdeel van een ‘bankbrede purpose: how can we bank for better, for generations to come?’. “We willen ons succes als bank niet alleen afmeten aan wat we verdienen, maar ook aan de impact die we hebben op onze mensen, klanten, de maatschappij en onze planeet.” Van Heel: “Bovendien zijn duurzame bedrijven robuuster en toekomstbestendiger. Daar willen we onze (toekomstige) klanten graag in ondersteunen.”

Circulaire verdienmodellen

ABN AMRO heeft het afgelopen jaar al duizenden ondernemers en tienduizenden bezoekers verwelkomd in Circl, bijvoorbeeld om tijdens workshops en presentaties duidelijk te maken dat circulariteit niet alleen betrekking heeft op de huisvesting maar op de hele bedrijfsvoering. “Circulair denken betekent dat je niet uitgaat van afvalstromen, maar van kasstromen,” benadrukt Van Heel. “En dat je dus bedrijfsmiddelen inkoopt die aan het eind nog geld opleveren, omdat ze herbruikbaar en demontabel zijn. Dat ga je in de bouw en het vastgoed ook zien. Sloopbedrijven krijgen nu nog geld om een gebouw te slopen en de grondstoffen mee te nemen, in de toekomst gaat de waarde van herbruikbare materialen en grondstoffen die ze via ‘urban mining’ verzamelen een rol spelen. Dat gaat dus ook de waarde van bestaand vastgoed beïnvloeden.”

Speelman is bijzonder trots op de ‘Business Innovation-workshop’ die ABN AMRO haar klanten aanbiedt. “Onder begeleiding van circulaire experts, krijgen ze de mogelijkheid om samen met hun relatiemanager de bedrijfsvoering te doorlopen. Op zoek naar innovatieve circulaire verdienmodellen, specifiek voor hun bedrijf. Daar zijn al veel mooie circulaire initiatieven uit voort gekomen.”

Daarnaast heeft ABN AMRO een duurzame investeringstool ontwikkeld. Deze helpt klanten om op een eenvoudige manier het energielabel van kantoren in beeld te krijgen, inclusief verbeterpunten. Handig met het oog op het overheidsbeleid, dat alle kantoren in 2023 minimaal Energielabel C moeten hebben. “En voor ABN AMRO een handvat bij de beoordeling van (her)financieringsverzoeken”, aldus Speelman. “Onze Missie 2030 is daar helder in: in 2030 moeten alle gebouwen die door ons zijn gefinancierd, Energielabel A hebben.”

Van G20 naar G40 naar G80…

Dat het ABN AMRO ernst is met de circulaire economie, blijkt volgens Speelman en Van Heel uit de beperkte houdbaarheid van de bijnaam ‘G20’ van de twintig duurzame relatiemanagers. “Als dit interview uitkomt, zijn er weer twintig bijgekomen, dan zitten we op G40. En ik sluit niet uit dat er binnen afzienbare tijd tachtig relatiemanagers zijn die namens ABN AMRO niets anders doen oplossingen aandragen voor duurzaamheid en circulaire economie. Wordt vervolgd!”

‘Op Circl rust geen copyright, maar juist een right to copy’