Op een zonnige dinsdagmiddag komen ze bijeen in het Eindhovense Evoluon: architecten, bouwers en adviseurs, om over BIM te debatteren. Initiatiefnemer van de bijeenkomst is Continu, een intermediair voor bouw en industrie. Aanleiding voor deze bijeenkomst was het feit dat Frank Haagedoorn, directeur Bouw & Infra bij Continu, zich na wat gesprekken in de markt nog steeds geen goed beeld kon vormen van wat BIM nu werkelijk betekent voor de bouw.
Intern informeren
Een interne discussiebijeenkomst met adviseurs van het bedrijf was al snel belegd. Als blijkt dat ook klanten uit de bouw interesse hebben zich hier bij aan te sluiten, besluit Continu die samen met eigen mensen uit te nodigen voor een Lagerhuisdiscussie. Onder leiding van discussieleider Marjet Rutten wordt door ongeveer dertig ‘BIM-betrokkenen’ telkens vijftien minuten over een stelling gedebatteerd.
De nieuwe bouwkundige
“Wat is BIM, wat doet BIM en wat betekent BIM?”, zo leidt Haagedoorn het debat in, “Dat zijn de vragen die ik heb. Daar hebben wij een mening over, maar die van u wil ik ook graag horen.” Haagedoorn neemt alvast een voorschot: “We zien een tekort aan ‘nieuwe bouwkundigen’. En dat blijft een probleem, want die zijn er niet en komen ook niet op korte termijn van de opleidingen.”
Na de crisis
‘Als de crisis weer voorbij is, is iedereen dan BIM weer vergeten?’, zo luidt de eerste stelling. Nagenoeg niemand is het daar mee eens. Integendeel, getuige een opmerking van iemand die het scherp wil stellen: ‘Na de crisis zijn alleen die bedrijven over die met BIM werken’.
Een BIM-werkplek
Het werken met BIM verlaagt de kosten, zo is de algemeen gebezigde belofte. Maar is dat zo? “Een BIM-werkplek kost cira 30.000 euro”, zo rekent Bart Elsten voor, hoofd werkvoorbereiding bij bouwbedrijf Trebbe, “Maar dat verdienen we terug.” ‘Door BIM in de hele keten toe te passen heb je een reductie van kosten’, zo stelt een ander. In de discussie die daar op volgt blijkt al snel dat het moeilijk is te vast te stellen welke discipline het grootste voordeel heeft en neemt. Niemand spreekt deze constatering tegen. Wel is men het eens dat er afspraken moeten worden gemaakt over hoe dat voordeel moet worden verdeeld over de samenwerkende partijen.
Meer rendement, meer lol
Daar ligt nog een uitdaging, zo is duidelijk te proeven. Met BIM kan gemakkelijk op verschillende meetmomenten een prijs worden vastgesteld. Maarten van Ham, commercieel manager bij bouwonderneming Huybregts Relou, vult aan in het kielzog van BIM erg goede resultaten te bereiken met activity based costing, een methode om indirecte kosten te kunnen toewijzen. “Je werkt aan een gezamenlijk doel met een beter resultaat. Dat leidt tot meer winst voor iedereen. Dan werk je allemaal harder. Daar zit de lol.”
Hutje op de hei
Samenwerken, afspraken maken en communiceren zijn steeds terugkerende aandachtspunten in het debat. ‘Bim is een stuk gereedschap, maar het gaat erom dat je op een andere manier gaat samenwerken en daar horen bepaalde verantwoordelijkheden bij. En dat begint soms letterlijk met een ‘hutje op de hei’ waar je afspraken maakt. Als je dat niet doet en er geen volledig wederzijds vertrouwen is, dan hoef je er niet eens aan te beginnen.’
Soft skills
Daar horen andere competenties bij, de zogenoemde soft skills, waarvan communicatie wel de belangrijkste lijkt te zijn. Die competenties worden direct gekoppeld aan de ‘innovatieve’ manier van werken versus de ‘traditionele’, waar in dit debat met zekere kracht en consistentie afstand van wordt genomen.
BIM-management
Een interessante discussie ontspint zich vervolgens rond de stelling: ‘De aannemer is verantwoordelijk voor de bouw en dus voor BIM.’ Weinigen zijn het met deze stelling eens; dat is immers sterk afhankelijk van het contract. Het werd door iemand als volgt verwoord: ‘Eigenlijk bouw je met BIM met meer partijen één organisatie. De procesdoelstelling is gedefinieerd’. Wel beaamt men dat iemand het management moet doen, maar dat hoeft niet perse de aannemer te zijn. Dat kan zelfs een externe partij zijn. En de invulling kan per project anders zijn. ‘Bij zorggebouwen zou een installatiebedrijf de leiding kunnen nemen.’
Aansprakelijkheid
Kan de wetgeving nog een struikelblok zijn? Want stelt die niet dat de aannemer als bouwer tien jaar aansprakelijk is? Niemand weet hier het fijne van, maar ook niemand ziet hier een beer op de weg. Contracten zijn er om afspraken te maken. Bovendien is het proces nu zo transparant dat je bij calamiteiten altijd wel bij de verantwoordelijke partij uitkomt.
Traditionele bouw
Dat BIM om vaardigheden vraagt die in de traditionele bouw onvoldoende aanwezig zijn. Daar is bijna iedereen mee eens, met de volgende nuance: ‘Je moet gewoon verstand hebben van bouwtechniek. Je moet vaardig zijn als bouwkundige en dat staat los van de media die je gebruikt.’ Maar het gaat veel meer om het proces, zo stelt men over het algemeen. ‘Die soft skills heb je dan echt nodig.’ Heeft het personeel in de bouwsector die dan niet? Gekscherend zegt iemand: ‘Dat hebben we juist heel erg afgeleerd in bouw. Het is belangrijk dat we die weer aanleren.’
Bezoek de BIM Praktijkdag
Leer van de ervaringen van uw bouwcollega’s, waaronder opdrachtgevers, architecten, bouwers, adviseurs en installatiebedrijven. Bezoek de Cobouw BIM Praktijkdag op donderdag 20 maart in de Jaarbeurs in Utrecht. Deze dag is een coproductie van VNU Exhibitions en Cobouw.
