De Multimodale Knoop Schiphol (MKS) is een van de grootste en meest complexe infraprojecten die op dit moment in Nederland worden uitgevoerd. In het hart van een vervoersknooppunt dat dag en nacht in bedrijf moet blijven, wordt het complete overstaplandschap vernieuwd. Treinperrons worden verlengd, looproutes aangepast, het busstation wordt volledig vernieuwd en toegangspassages worden opnieuw ingericht. Het doel: meer capaciteit, overzicht en toegankelijkheid op een plek waar nationale en internationale reizigersstromen samenkomen.

De ingreep is nodig omdat Schiphol, als vierde treinstation van Nederland, al jaren tegen fysieke grenzen aanloopt. Niet door het aantal treinen, maar door de vele reizigers die overstappen tussen allerlei vervoersvormen, zoals trein, bus, taxi, hotelshuttles, crewvervoer en vliegtuig. Die overstap moet soepel gaan. Het ontwerp moet dus functioneren als één systeem, waarbij veiligheid, doorstroming en wayfinding leidend zijn.

Uitvoering

De uitvoering is minstens zo uitdagend als het ontwerp. Boven de perrons worden openingen in het dak van de treintunnel gezaagd. Het gaat hier om constructies die meer dan 50 jaar oud zijn. Hoogspanningsleidingen, datakabels en afwateringssystemen worden omgelegd in een omgeving waarin alle infrastructuurlagen op elkaar liggen.

Het faseren van werk is een constructieve puzzel: het busstation kan maar in delen worden verplaatst, perrons kunnen niet gelijktijdig dicht, en elke ingreep beïnvloedt een ander onderdeel van het vervoerssysteem. Het is dus cruciaal dat elke stap in de voorbereiding al klopt. De oplossing? Slim faseren, tijdelijke voorzieningen bouwen en de veiligheid continu toetsen. Zo ontstaan nieuwe verbindingen die de luchthaven beter bereikbaar maakt.

Techniek, logistiek en mens

Achter de technische vernieuwing van de MKS schuilt een wereld waarin elke beslissing direct merkbaar is voor de reiziger. Drukte, overstappen of het halen van een vlucht, de onzekerheid over routes: het zijn allemaal momenten waarop infrastructuur het verschil kan maken. Het projectteam kijkt daarom niet alleen naar constructies en capaciteit, maar vooral naar hoe mensen zich bewegen, oriënteren en voelen.

In workshops met reizigers met een beperking is bijvoorbeeld getest hoe looproutes leesbaar kunnen worden, waar geleidelijnen moeten liggen en welke zichtlijnen rust geven. Ontwerpers, engineers en veiligheidsspecialisten nemen mee hoe iemand met koffers, kinderen of beperkte mobiliteit de weg vindt en door het knooppunt navigeert.

Jeffrey Rundberg, projectmanager MKS:

“Wat voor mij dit project zo uitdagend maakt, is de manier waarop samenwerking bepalend is voor elke stap die we zetten. We bouwen in een omgeving waar niets mag stilvallen: treinen, bussen, hulpdiensten, reizigers, winkels, systemen. Dit gebied is het belangrijkste knooppunt voor de bereikbaarheid van Schiphol. Daarom schakelen we continu met ProRail, aannemers, vervoerders, ontwerpteams en interne afdelingen. Elke partij heeft eigen belangen, behoeften en doelen. En juist die mix maakt dit project zo spannend én waardevol.

Het mooiste moment vond ik toen we de openingen in het tunneldak maakten voor de nieuwe trapopgangen. Dat is technisch ingewikkeld werk, en kon alleen worden gerealiseerd omdat alle betrokken partijen elkaar volledig vertrouwden in de voorbereiding. Uiteindelijk leverden we deze fase zelfs een maand eerder op dan gepland. Op zo’n moment zie je dat het écht teamwork is.”

Klaas Boersma, business owner MKS:

“MKS gaat niet alleen over een betere luchthaven, maar ook over een betere verbinding met de hele omgeving. Schiphol staat in de top vijf van grootste treinstations van Nederland. Veel mensen denken vooral aan passagiers die gaan vliegen, maar daarnaast reizen ook iedere dag tienduizenden mensen van/naar of via Schiphol naar hun werk. Dat is een doelgroep die je niet mag vergeten.
Als business owner kijk ik dus verder dan de terminal. MKS is een project dat ervoor zorgt dat Schiphol bereikbaar blijft, nu én in de toekomst. De plek waar trein, bus en later de metro samenkomen, moet logisch en toegankelijk zijn, en prettig functioneren. Dat we daar met zo veel partijen aan bouwen, geeft enorm veel energie. Het is mooi om te zien dat techniek, reizigersbehoefte en omgeving hier echt samenkomen.”

Peter van Alphen, projectdirecteur MKS:

“Duurzaamheid is vanzelfsprekend een thema binnen dit project. En dit zie je vooral terug in keuzes waar de omgeving direct iets van merkt. We werken bijvoorbeeld waar mogelijk met elektrisch materieel: graafmachines, hijsmiddelen en andere voertuigen die amper geluid en uitstoot veroorzaken. Dat maakt de werkomgeving gezonder voor onze eigen mensen én aangenamer voor reizigers die hier dagelijks langskomen.

Daarnaast kijken we kritisch naar hergebruik. Zo brengen we de kleinere kapconstructies van het oude busstation terug in de nieuwe situatie. Ze krijgen letterlijk een plek onder de grote nieuwe buskap. We hebben de kap zo ontworpen dat die volledig demontabel is. Zo kan deze later verplaatst of aangepast worden zonder sloopwerk. Door dit soort keuzes bouwen we niet alleen voor vandaag, maar ook met het oog op wat er over 10 of 20 jaar nodig kan zijn.”

Kees van Duijn, Cost Engineer:

“Mijn rol in dit project is het vinden van de juiste balans tussen maakbaarheid, veiligheid en budget in een omgeving die enorm gevoelig is voor elke verandering. Rondom Schiphol Plaza blijven reizigersstromen altijd in beweging. Dat betekent dat we de bijkomende kosten om het gebied bereikbaar en veilig te houden heel precies moeten bepalen en beheersen. Als kostendeskundige toets ik voortdurend of oplossingen binnen de financiële kaders passen en of ze uitvoerbaar zijn in de praktijk.
De grootste uitdaging is de logistiek: faseringen, verplaatsingen en alle stakeholders die een rol spelen, maken dit tot een complexe puzzel. Het is leuk om dit soort projecten samen met een projectteam aan te vliegen. Schiphol is en blijft een bijzondere omgeving om projecten te realiseren.”

Klaar voor de toekomst

De komende jaren worden de resultaten van de grote ingreep steeds zichtbaarder. In oktober 2027 worden het vernieuwde busstation en de nieuwe tunneltoegangen in gebruik genomen, waardoor de overstapcapaciteit direct toeneemt en de druk op de huidige routes afneemt. Een jaar later, in de zomer van 2028, is de volledige Multimodale Knoop Schiphol naar verwachting voltooid. Dan komt een systeem samen dat is ontworpen voor de reizigersstromen van de komende decennia: ruimere perrons, betere spreiding, duidelijkere routes en een infrastructuur die meer reizigers kan verwelkomen.

Wat dit project vooral laat zien, is dat toekomstbestendige mobiliteit draait om keuzes die ruimte scheppen voor wat reizigers de komende decennia nodig hebben. De samenwerking tussen alle betrokken partijen vormt daarin de stille motor. Dankzij die gezamenlijke inzet ontstaat een knooppunt dat weer jaren vooruit kan. Voor miljoenen mensen die hier dagelijks passeren, wordt het verschil merkbaar in kleine, maar betekenisvolle momenten.

Dit artikel is gesponsord door Schiphol.