In het project ‘Mooi Gooiland’ in Heerenveen is bewust gezocht naar een karakteristieke gevelsteen, vertelt Edwin Jellesma, directeur van Kramer’s Bouwbedrijf. De veertien duurzame en deels levensloopbestendige woningen met een lessenaarskap in de wijk De Akkers zijn tot stand gekomen als gevolg van een ontwerpwedstrijd die gemeente Heerenveen had uitgeschreven. Het bouwbedrijf uit St. Nicolaasga kwam als winnaar uit de bus, kocht de grond van de gemeente en mocht het winnende ontwerp realiseren.
Karakteristiek
In de zoektocht naar de juiste gevelsteen voor ‘Mooi Gooiland’ kwam Kramer’s Bouwbedrijf uit bij eentje uit het getrommelde assortiment van De Rijswaard: de Hayden. “We wilden een lichte karakteristieke steen, wat minder strak en net afwijkend dan in de rest van de wijk”, aldus Jellesma. Hoewel het bedrijf wel vaker kiest voor producten van De Rijswaard was het de eerste kennismaking met getrommelde bakstenen. Voor de metselaars was het dan ook even wennen bij de verwerking. Het metselen van getrommelde stenen is weliswaar niet anders dan bij reguliere stenen, maar het afwijkende uiterlijk leidde wel tot vragen. “Er missen hoekjes. Klopt dat wel?” Jellesma wijt het vooral aan onbekendheid. “Er is toen iemand van De Rijswaard komen kijken die uitleg gaf over het karakter van de steen.” Zelf had hij weinig twijfels. “Het is een kwalitatief goede steen.”
Wij zijn de enige fabrikant die stenen trommelen nadat ze zijn gebakken”
Over het eindresultaat is hij ook een aantal maanden na de oplevering van de woningen nog steeds erg tevreden. “Absoluut, het is erg succesvol. De woningen en het straatbeeld zijn heel karakteristiek.” Ondanks de hogere prijs zou Jellesma bij toekomstige projecten zo opnieuw kiezen voor trommelstenen, alleen is die keuze niet altijd aan zijn bouwbedrijf. Bij ‘Mooi Gooiland’ was Kramer’s Bouwbedrijf toevallig zowel ontwerper, opdrachtgever als bouwer. Dat is natuurlijk niet altijd het geval. “Het is natuurlijk smaakspecifiek”, zegt Jellesma. Bij de meeste projecten die zijn bedrijf in uitvoering heeft is het gevelbeeld op dit moment juist strak met een donkere steen.
Nieuwe trommelinstallatie
De Rijswaard signaleert juist een toenemende vraag naar getrommelde gevelstenen. Het zal nooit de grootste groep worden binnen het totale assortiment, maar het aandeel groeit wel, merkt accountmanager en adviseur Hans Eijkhoudt. Ze worden gebruikt bij zowel kleine als grotere projecten. Een mooi voorbeeld is de molen in Wesepe in Overijssel, die werd voorzien van de kleurenmix Cheyenne om de nieuwe molen op verzoek van de eigenaar toch een oud voorkomen te geven. En voor woningen in Lelystad werd de retro steen Billings gebruikt.
Het procedé om stenen een wat doorleefdere en ruwere look te geven bestaat al geruime tijd. De stenen worden in een trommelmachine stevig door elkaar geschud. Ze schuren tegen elkaar, waardoor ze hun scherpe randjes kwijtraken en een natuurlijke, oude uitstraling krijgen. Na het trommelen worden de stenen goed geïnspecteerd voordat ze naar de klant gaan. Gebroken exemplaren worden er zorgvuldig tussenuit gehaald.
“Wij zijn de enige fabrikant die stenen trommelen nadat ze zijn gebakken, zodat ze goed hard zijn”, zegt Eijkhoudt. Die werkwijze geeft volgens hem het mooiste effect. Hoewel De Rijswaard een vast assortiment aan getrommelde stenen heeft, kan in principe elke steen die de fabrikant produceert getrommeld worden.
Inspelend op toenemende belangstelling voor de retro stenen heeft De Rijswaard onlangs een nieuwe trommelinstallatie in gebruik genomen met een grotere productiecapaciteit dan zijn voorganger. De nieuwe installatie kan 40.000 stenen per dag aan. Om de verwerking van de stenen te vergemakkelijken worden ze standaard rechtopstaand verpakt in plaats van platliggend. Zo kunnen de metselaars de stenen sneller opperen. Er kan immers gewoon een kraan ingezet worden. Bij platliggende stenen lukt dat niet en is er een extra handeling nodig.
Meer over De Rijswaard
Steenfabriek De Rijswaard in Aalst (gemeente Zaltbommel) produceert jaarlijks ruim 130 miljoen stenen. Het assortiment is onderverdeeld in twee hoofdcollecties: de Rijswaard- en de Sterrewaard collectie, met daarbinnen een groot aantal varianten. Het proces om vanuit klei baksteen te maken verloopt grotendeels geautomatiseerd. De productie gaat in tweeploegendiensten zeven dagen per week door, niet alleen om dat hoge aantal te halen, maar ook om optimaal gebruik te maken van de duurzame energie die in de fabriek wordt opgewekt. Twee jaar geleden is het tasveld waar de gebakken stenen opgeslagen worden grotendeels overkapt, zodat ze niet meer aan weersinvloeden blootgesteld worden. Bijna 30.000 m2 van de overkapping is voorzien van zonnepanelen, goed voor ruim een kwart van de energie om de fabriek draaiend te houden. Vorig jaar vierde De Rijswaard het 120-jarig jubileum.
Dit artikel is gesponsord door Steenfabriek De Rijswaard.
Lees ook: ‘Sterrewaard-collectie geeft de gevel meer persoonlijkheid’ en ‘Engobe-techniek: meerwaarde voor de bakstenen gevel’.
