De komende tien jaar moeten er nog zo’n 900.000 nieuwe woningen worden gebouwd. Om aan die forse opgave te kunnen voldoen moet het bouwtempo fors omhoog, zo kondigde minister Ollongren begin dit jaar aan. Die versnelling lukt niet als er alleen op de traditionele manier gebouwd blijft worden.
Prefab
We moeten dus veel meer inzetten op robotisering en prefabricage, menen bakstenenproducent Vandersanden en Bouwcenter Concordia. De leverancier van bouwmaterialen speelt hier samen met andere leveranciers op in met een geventileerd prefab gevelsysteem onder de noemer BrickStrip. Dat steenstripverlijmingssysteem is opgebouwd uit componenten als gevelplaten, latten, steenstrips, verlijmingsproducten, ventilatieprofielen en voegmortel, die worden geleverd door een vast team van bouwmaterialenproducenten. Sinds afgelopen jaar zijn inmiddels de eerste projecten gerealiseerd waarbij dit prefab systeem is toegepast. Het nieuwe gevelsysteem leent zich zowel voor nieuwbouw, verbouw als restauratie.
De duurzame ECO baksteenstrips van Vandersanden zijn de meest in het oog springende onderdelen van dit systeem. Om materiaalverlies te voorkomen worden ze in speciale mallen gebakken als strippen en dus niet verzaagd uit bakstenen. Net als de gezaagde steenstrips, die het bedrijf daarnaast in het assortiment heeft, hebben de ECO baksteenstrips dezelfde technische eigenschappen als traditionele gevelstenen. Ze zijn echter een stuk lichter en bieden meer ruimte voor isolatie.
Meer mogelijkheden met baksteenstrips
Het idee voor BrickStrip ontstond in 2019 toen de vraag bij Bouwcenter Concordia naar de verwerkingsmogelijkheden van steenstrips in korte tijd sterk begon toe te nemen, vertelt Hans Schuil. “Aannemers klaagden dat hun werk uitliep omdat metselaars moeilijk waren te vinden.” Daar komt nog eens bij dat weersomstandigheden het metselwerk ook kunnen vertragen. Bedrijven begonnen daarom te kijken naar een alternatief, zoals het gebruik van steenstrips. Informatie vinden over de juiste toepassing was omslachtig, hoorde Schuil van klanten. “Ze moesten binnen ons bedrijf naar verschillende bureaus naar vijf verschillende bedrijven om die informatie op te halen over bijvoorbeeld de juiste plaat- of de lijmsoort. Wij hebben dat teruggebracht tot één loket voor een kant-en-klare oplossing.”
Er is een bouwbehoefte die we alleen kunnen realiseren als we samen innoveren en goede bouwoplossingen bieden”
Daarbij speelde voor Bouwcenter Concordia niet alleen de kwaliteit van de producten een belangrijke rol, maar ook duurzaamheidsaspecten en de technische ondersteuning die alle partners leveren.
“Het is een concept dat past bij de hedendaagse bouwtrends en bovendien een stap verder gaat. Het leent zich voor kleinschalig, snel, efficiënt, veilig en bovenal duurzaam bouwen”, zegt commercieel directeur Peter Delsing van Vandersanden. Dit soort concepten en vormen van samenwerk kunnen bijdragen aan het vervullen van meerdere maatschappelijke opgaves. “Er is een bouwbehoefte die we alleen kunnen realiseren als we samen innoveren en goede bouwoplossingen bieden.”
Een pluspunt is bovendien dat het bouwproces niet meer afhankelijk is van de beschikbaarheid van voldoende metselaars, benadrukt Schuil. “Stilstaan in de bouw kost gewoon geld. Dat is een probleem waar onze klanten vaak tegenaan liepen en dat steeds nijpender wordt.”
Passieve huurwoningen in Norg
Prefab wordt vaak in verband gebracht met grote volumes en grote projecten. Dat prefab ook bij kleinschalig bouwen veel voordelen biedt, bewijst een vorig jaar opgeleverd project in de nieuwe woonwijk Oosterveld in Norg, in opdracht van woningcorporatie Actium. Het gaat om zestien grotendeels demontabele en circulaire bijna nul-op-de-meterwoningen, verspreid over vier bouwblokken, waarbij gebruik gemaakt is van BrickStrip.
Het ontwerp is gemaakt door Jack van der Palen van architectenbureau Archiview. “BrickStrip gaf meer mogelijkheden om de buitenafwerking te bepalen. Je hebt geen belemmering”, stelt de architect. Zijn opdracht was om passieve woningen te ontwerpen, onderhoudsarm en met een rijke uitstraling. “Ze moesten niet op sociale huurwoningen lijken.” Van der Palen heeft die eisen onder meer vertaald door in de gevel steenstrips te combineren met houten panelen. Door te variëren in de breedte van de houtstroken is geen van de woningen hetzelfde. Opvallend is ook dat de steenstrips doorlopen in het dak bij de hoekhuizen. “Dat had je met metselwerk nooit kunnen realiseren.”
Het project in Norg was Van der Palens eerste kennismaking met BrickStrip. “Inmiddels doe ik niet anders meer en gebruik alleen nog maar steenstrips. Dat komt omdat ik bijna alleen nog maar passieve gebouwen maak en heel erg bezig ben met het binnenklimaat.” Hoewel zijn opdrachtgevers vaak baksteen voorschrijven, weet Van der Palen hen ervan te overtuigen dat afwerking met strippen wat uitstraling daar niet voor onderdoet omdat het in feite gewoon smalle baksteen is. Bovendien biedt het behalve in ontwerp ook extra voordelen in uitvoering. Geveldelen als BrickStrip worden immers in geconditioneerde omstandigheden geproduceerd, er is meer ruimte voor ventilatie in de gevel en op de bouwplaats zijn geen steigers nodig.
Nog lang niet alle architecten zijn doordrongen van de ontwerpmogelijkheden van baksteenstrippen en prefab, zegt Delsing van Vandersanden. Hij pleit er daarom voor om ook leveranciers van gevelelementen al in een vroegtijdig stadium bij een project te betrekken. “Anders mis je de innovatie die aan de voorzijde al beschikbaar is. Wij kijken samen met architect en aannemer niet alleen naar de kleur van een steen, maar naar het hele gevelconcept.”
Dit artikel is gesponsord door Vandersanden.
Foto’s: Van Vliet Fotografie.
