Op een steenworp afstand van de A27 vind je het Brabantse plaatsje Hank. Op een langgerekt perceel - met een kippenren, wilgen, een moestuin en schapen - ligt de feeërieke boerderij van familie Floren. Net achter de witte boerderij kabbelt het watertje de Vierbansche Gantel, oorspronkelijk onderdeel van de Biesbosch.
Chantal Floren wijst trots naar een stuk land aan de andere zijde van de kreek. Het is sinds een tijdje hun eigendom. Het land is gelegen tussen de agrarische gronden en is – met behulp van Brabant Landschap - omgetoverd in een foerageergebied voor vogels. “Het is nu een stepping stone voor de vogels die doortrekken naar de Biesbosch. Hoe mooi is dat?”
Het is exemplarisch hoe Chantal en Danny Floren met duurzaamheid bezig zijn. De People, Planet, Profit-gedachte staat dan ook hoog in het vaandel. Toen de 125 jaar oude boerderij in Hank werd aangeschaft was duurzaamheid vanzelfsprekend het uitgangspunt.
Toekomstbestendig plan
Chantal Floren: "door mijn werk vanuit mijn eigen adviesbureau op het gebied van circulaire regionale economie ben ik me als vanzelf gaan verdiepen in duurzaamheid. Vervolgens komt de vraag boven: ‘hoe woon je zelf?’ De oudheid van deze woning vinden we heel mooi. Maar we zaten wel aan het gas. Langzaam maar zeker hebben we de boerderij de afgelopen vijftien jaar in fases aangepakt. Een paar jaar geleden hebben we een meer rigoureus plan bedacht om de boerderij toekomstbestendig te maken.”
Een gasloze boerderij nul-op-de-meter maken, werd de uitdaging. Daar kwam de achtergrond van Danny Floren als partner bij een adviesbureau op het gebied van maatschappelijke voorzieningen goed van pas. “In de jaren ervoor hebben we de binnenschil geïsoleerd met Isovlas. Dit is een natuurlijk product en is van nature vochtregulerend, goed voor het binnenklimaat. Het isoleren hebben we van binnenuit gedaan, omdat we de buitenkant zoveel mogelijk intact wilden houden.”
Voor de energiebehoefte viel de keuze op zonnepanelen. Het rieten dak van de boerderij kon echter geen constructie dragen, nog los van het esthetisch aspect. Die panelen liggen nu op een nabijgelegen schuur annex kippenren.
Chantal Floren: “We hadden veel zonnepanelen nodig, want we rijden ook elektrisch. Op de schuur liggen nu in totaal vijftig zonnepanelen. We hebben een abonnement op Green Choice waar we ’s avonds elektriciteit afnemen, overdag leveren we terug.” Dat is overigens maar tijdelijk, vertelt Chantal. “Zodra er goede opslagcapaciteit voor zonne-energie is, gaan we daar op over.”
Geworstel
De wens was lange tijd om de boerderij te verwarmen met een grond/water-warmtepomp. Maar dat bleek nog een heel geworstel. Danny Floren: “De muren van de boerderij zijn zo dik dat we in de zomer niet hoeven te koelen. In de winter haal je wel warmte uit de bron, maar in de zomer stop je te weinig warmte terug. Er is geen goede balans. Die bron wordt dan uiteindelijk steeds kouder en kan zelfs na vijf tot tien jaar bevriezen.”
Drie warmtepompen
Het gevolg was dat de verbouwing zelfs even in een impasse kwam. De oplossing diende zich aan toen de familie Floren met Alklima, exclusief importeur van Mitsubishi Electric warmtepompen, in gesprek raakte. Er bleek een lucht/waterwarmtepomp te bestaan. Het ontbrekende stukje van de duurzame puzzel. Danny Floren: “Geluk bij een ongeluk is dat we destijds bij de eerste verbouwing al voor vloerverwarming hebben gekozen, ideaal voor de warmtepomp.”
De keuze viel op de Ecodan lucht/water-warmtepomp van Mitsubishi Electric. Dit is een combiwarmtepomp die gebruik maakt van Zubadan-techniek. Hiermee is het mogelijk om 60° C warmwater te bereiden. Zubadan is Japans voor ‘Super Heating’. Dit door Mitsubishi Electric gepatenteerde systeem geeft tot -15 °C hetzelfde verwarmingsvermogen als bij +7 °C. Dit gebeurt door de zogenaamde ‘flashinjectie’. Een speciale scrollcompressor spuit het vloeistofmengsel van het koudemiddel rechtstreeks in de compressor.
Danny Floren: “We hebben niet een heel grote warmtepomp, maar drie kleintjes. Die zijn in cascade geschakeld. Twee zijn er specifiek voor het verwarmen van de woning, de derde is voor het op temperatuur houden van het tapwater. Uitgangspunt is dat we vooral ook comfort wilden hebben, zo hebben we gekozen voor een boiler van vijfhonderd liter. Dan zit je niet snel zonder, dat is met drie opgroeiende dochters een must.”
Nul-op-de-meter
De overstap naar gasloos is geruisloos gegaan. Chantal Floren: “Onze boerderij is nog niet helemaal Nul-Op de-Meter. Als we de elektrische auto niet zouden hebben dan wel. We zijn weliswaar nu nog niet helemaal in balans, maar dat hebben we bewust gedaan. Eerst gaan we het systeem een paar jaar lang monitoren.” Danny Floren: “Vervolgens kunnen we gaan finetunen. We zien het als een groeimodel. We kunnen dan goed zien of we op jaarbasis nog tekort komen en mogelijk zonnepanelen erbij moeten leggen.”
Gasloos bevalt overduidelijk en voor de familie Floren zijn er veel plussen. Het deed alleen een beetje pijn toen het Lacanche-gasfornuis eruit moest. Chantal Floren: “Dat was wel even slikken ja. Burgers is natuurlijk jarenlang door de overheid voorgehouden hoe goed ‘schoon’ gas is, maar die tijden zijn veranderd.” Lachend: “Het probleem met het fornuis is gelukkig opgelost. De fabrikant bleek gewoon een inductiefornuis te verkopen, daar is al steeds meer vraag naar.”
