Te duur. Te ingewikkeld. Werk zat. In het wereldje is iedereen het erover eens. Het verduurzamen van de bestaande voorraad huizen is op zijn zachts gezegd niet eenvoudig. Precies daarom wil de regering dat stimuleren. Naar een idee van oud-stroomversneller Jan Willem van de Groep (maar anders uitgevoerd) bedacht het kabinet, met de onlangs uitgezwaaide Bouwagenda, de zogeheten Renovatieversneller. Ambitieuze corporaties zouden met ijverige ondernemers die wel brood en business zien in grondige renovaties het voortouw nemen. Met een speciale regeling kregen deze ‘moedige’ koplopers een steuntje in de rug. Zodra er een schaap over de dam was, zouden er talloze volgen.

Het pakte anders uit. Hoewel er in 2020 ruim 19 miljoen euro beschikbaar was, schreven slechts vier partijen zich in. Een daarvan viel uit de boot door een ‘vermeende’ procedurefout. De andere drie partijen kregen 1 april jongstleden te horen dat hun inschrijvingen niet voldeden aan de voorwaarden.

[intermezzos:1]

Leen van Dijke, voorzitter van de Stroomversnelling, kan er met zijn pet niet bij. “Al die miljoenen worden nu niet geïnvesteerd in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Dat zorgt voor grote frustratie in de markt. Daarbij wordt het naarmate de tijd verstrijkt moeilijker om de klimaatdoelen te halen.”

Vraagzijde stimuleren werkt niet

Van Dijke reageert op uitspraken van Margriet Drijver, tot voor kort boegbeeld van de Renovatieversneller. In Cobouw stelde zij maandag dat het instrument indirect om zeep werd geholpen door brancheverenigingen. Zij zouden er op hebben aangestuurd dat de Renovatieversneller niet de aanbodzijde (koplopers in de bouw) een impuls zou geven, maar de vraagkant (corporaties). Stroomversneller Van Dijke bevestigt het verhaal van Drijver.

“De vraagzijde stimuleren werkt niet. Met Stroomversnelling hebben we daar veel ervaring mee. Veel voorgaande programma’s richtten zich hier ook op. Eigenlijk allemaal draaiden ze op een teleurstelling uit.”

Om een nieuwe deceptie te voorkomen waarschuwde Van Dijke het ministerie van Binnenlandse Zaken afgelopen zomer al voor het feit dat er in de markt maar beperkt belangstelling was voor de uiteindelijke regeling. Andermaal drong hij aan op een regeling die zich laat vergelijken met de tenders voor ‘Wind op zee’.

Leen van Dijke herkent zich in het verhaal van Margriet Drijver.

“Daar werden de aanbieders in de gelegenheid gesteld een prestatie aan te bieden tegen een zo laag mogelijke ondersteuning door subsidies. Met zicht op een productieflow was het gevolg dat de prijs daardoor flink daalde. Op aandringen van Aedes, Bouwend Nederland en Techniek Nederland is daar de eerste keer niet voor gekozen.”

Geweldige hefboom bleef steken

Er werd niet naar hem geluisterd. “Wat we vreesden is werkelijkheid geworden. Van de slechts drie aanvragen is er geen een gehonoreerd. Daardoor blijft er dit jaar 20 miljoen euro op de plank liggen. Nog afgezien van de geweldige hefboom die het zou veroorzaakt hebben.”

Of die 20 miljoen euro behouden blijft voor de verduurzaming moet nog blijken, maar voor dit jaar is er weer ruim 19 miljoen euro beschikbaar gesteld en in 2022 en 2023 nog eens ruim 28 miljoen euro per jaar. Hoe dat geld wordt ingezet is nog onduidelijk. Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil de regeling aanpassen, maar bestudeert op dit moment een aantal varianten.

Van Dijke blijft aandringen op een regeling die aanbieders in het zadel helpt. “Wij zijn bang dat als je brancheverenigingen ‘aan het roer’ zet er een onweerstaanbare drang ontstaat om criteria zo aan te passen dat free riders worden gefaciliteerd. Het gaat er ten slotte om dat we moeten doen wat nodig is. We moeten niet de ambities verlagen tot wat iedereen al kan”, aldus Van Dijke.

Een zoektocht

De twee brancheverenigingen herkennen zich niet in de kritiek. “We constateren dat het afgelopen jaar een zoektocht is geweest naar een ideale samenwerkingsvorm die aansluit bij de regeling en het programma”, reageert Richard Massar van Bouwend Nederland op de aantijgingen van Drijver.

Techniek Nederland voelt zich ook niet verantwoordelijk voor het ‘verdampen’ van twintig miljoen euro voor de verduurzaming van corporatiewoningen. “Geen enkele partij krijgt dit individueel voor elkaar. Juist daarom is de samenwerking tussen bedrijven, brancheorganisaties en overheid binnen de Renovatieversneller zo belangrijk. Samen bedenken we oplossingen voor deze weerbarstige materie”, stelt Dick Reijman van Techniek Nederland.

Vizier op de toekomst

Bouwend Nederland blijft ervan overtuigd dat de Renovatieversneller uitstekende kansen biedt om de verduurzamingsopgave verder te stimuleren. “Verdere opschaling van de energietransitie behoeft langjarige inspanningen. We zien daarom dat alle betrokken partijen constructief en betrokken zijn en de wil hebben uitgesproken om de Renovatieversneller tot een succes te maken.”

Ook Reijman van Techniek Nederland zit niet bij de pakken neer. “Wij zijn overtuigd van de waarde van de Renovatieversneller bij het op grote schaal verduurzamen van corporatiebezit. We hebben er vertrouwen in dat we samen met alle betrokken partijen op korte termijn stappen gaan zetten in het realiseren van onze doelen. Ons vizier is gericht op de toekomst en op het behalen van resultaten.”

Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil niet reageren op het interview met Margriet Drijver. Op een aantal vragen van Cobouw heeft de redactie nog geen antwoord gekregen. Donderdag is er een debat in de Tweede Kamer over het Klimaatakkoord en de maatregelen met betrekking tot de gebouwde omgeving.

Lees ook: