“Ik volg dit project al een tijdje, ik vind het heel dapper hoe de gemeente dit aanpakt”, zegt Jaap van Beek, projectmanager van Boskalis, op de marktdag in Amsterdam. “Wij zijn zeker geïnteresseerd. Alleen de grote vraag is: kun je je investering wel rendabel maken? Als je namelijk een innovatieve aanpak bedenkt, kan dat een uitdaging worden aangezien voldoende meters vernieuwing kademuur benodigd zijn, om je investering terug te verdienen.”

Volle zaal met waterbouwers

Boskalis is niet de enige partij die met vragen naar de derde marktdag is gekomen. Net als de eerste en tweede editie, zit de zaal helemaal vol. Een project waarbij je 1 kilometer kademuur per jaar mag aanpakken in een van de grootste steden van Nederland, is aantrekkelijk. Een prestigieus project, ook nog eens met zoveel ontwerpvrijheid, wie wil dat nou niet?

Toch krijgen de partijen die straks geselecteerd worden er een flinke dobber aan. De kades in Amsterdam zijn er namelijk zo slecht aan toe, dat herstel en onderhoud op veel plekken niet voldoende is. Bijna overal moeten ze worden vervangen. En dat midden in een drukke, historische binnenstad.

Kadeaanpak moet stuk goedkoper kunnen

Daarnaast wil de gemeente dat de vervanging wordt gedaan op een zo’n innovatieve mogelijke manier. Op dit moment worden er ook wel wat kades aangepakt, maar het gaat naar smaak van de gemeente lang niet snel genoeg. Bovendien kost het klauwen met geld. “We vervangen nu 500 meter per jaar, maar in de toekomst 2 kilometer kunnen worden”, verduidelijkt Tim van de Laar, projectmanager van het Innovatiepartnerschap. “Het kost de gemeente nu erg veel geld, maar we denken dat dit een stuk goedkoper zou moeten kunnen.”

Partijen die de opdracht aannemen zitten er ook nog eens minimaal vier jaar aan vast, met een eventuele verlenging tot acht jaar. Het is namelijk de bedoeling dat er eerst zes combinaties worden gekozen die aan een idee gaan werken. In oktober 2019 worden daaruit drie combinaties gekozen die een raamcontract krijgen van minimaal vier jaar.

Waarom vernieuwing en geen vervanging?

Het is dus best een flinke opgave die de gemeente wil aangaan met de markt. En dus voor veel partijen een project dat ze zorgvuldig willen afwegen. Niet voor niets krijgt de gemeente een spervuur van vragen op haar afgevuurd op de marktdag. Waarom vervanging en geen herstel? Sta je innovatie niet in de weg als je dat bij voorhand al uitsluit? Waarom is duurzaamheid niet meegenomen als criterium in de aanbesteding?

Innovatiepartnerschap
Het Innovatiepartnerschap is een nieuwe aanbestedingsprocedure van de gemeente Amsterdam om kademuren te vervangen. Het gaat om de vervanging van ongeveer 1 kilometer kademuur per jaar voor een bedrag van ‘enkele tientallen miljoenen per jaar’.

Zes partijen
In oktober wordt de aanbesteding op Tenderned geplaatst en zes combinaties geselecteerd. Die gaan werken aan een idee dat ze later presenteren. Begin 2019 worden daaruit drie partijen geselecteerd die een onderzoek- en ontwikkeltraject doorlopen en hun innovatie in 2020 toepassen op een pilotproject. In deze fase werken de partijen inmiddels in een partnerschap, dan is het ook niet meer de bedoeling dat ze concurreren met elkaar. Op dat moment wordt er ook een open boekhouding gehouden.

Drie winnaars
Na een succesvolle pilot wordt in 2022 met de drie winnaars een raamovereenkomst gesloten. In eerste instantie voor een periode van vier jaar en bij succes is er kans op verlenging van vier jaar.

In het Innovatiepartnerschap is veel ruimte om te innoveren. Het voortraject, van de inspectie en monitoring, is overigens niet geïntegreerd in het Innovatiepartnerschap. De gemeente heeft daar bewust niet voor gekozen, omdat ze de innovatie zoveel mogelijk op één terrein willen richten. Overigens heeft dit wel tot kritiek geleid vanuit sommige marktpartijen.

Geen wereldschokkende innovaties nodig
De gemeente heeft geen enorme verwachtingen, het is niet nodig dat partijen komen met ‘wereldschokkende innovaties’. Het mag ook een ‘substantiële’ verbetering zijn van bestaande methodes. Het gaat Amsterdam niet om hoe groot de innovatie is, maar om het effect.
De gemeente zet in op vervanging van de kades zelf, maar als partijen de scope breder willen trekken, kan dat ook. Kabels, leidingen, openbare ruimtes, dat kan eventueel ook worden meegenomen.

“Er ligt nog veel open”, stelt projectmanager Tim van de Laar. “Er is ruimte om met elkaar in gesprek te gaan.’’

Iets anders dat sommige lijkt dwars te zitten, is het innovatieve karakter van het project. Het is dan wel een opdracht met veel ontwerpvrijheid, maar krijgen de bouwers straks wel écht genoeg ruimte?

Dit is een punt waar Erik van Doorn, bedrijfsleider van Dura Vermeer, over twijfelt. “De contractvorm van het Innovatiepartnerschap past bij ons. Wij kunnen onderscheidend vermogen leveren, als we veel vrijheid krijgen. Maar hoe vrij is dit contract écht? Dat is me vandaag nog niet goed duidelijk geworden. Binnenkort krijgen we de aanbestedingsdocumenten, die gaan we goed bekijken voordat we een keuze maken”, zegt hij na afloop.

Gemeente snapt twijfel uit de markt

De gemeente begrijpt de twijfel van de markt wel. Een lange verbintenis en dan ook nog zo’n nieuwe manier van aanbesteden, dat is spannend. “De belangrijkste boodschap die ik aan bouwers kan meegeven: er is bijna geen contract binnen de gww-sector waarin je zoveel vrijheid hebt als in deze. Als sector staan we niet bekend als innovatief en bij dit project kun je als bedrijf laten zien dat je dat wél bent. De binnenstad van Amsterdam is de etalage van de wereld. Als je met iets moois komt, krijgt het veel publiciteit.”

Bovendien, stelt Van de Laar, kunnen de partijen met dit project een flinke omzet halen. En heb je gegarandeerd een project per jaar. “Het gaat om enkele tientallen miljoenen, verdeeld over drie partijen en dat per jaar. Dat is flink. Zeker voor het mkb en grotere aannemers is dit een aantrekkelijk perspectief.”

Animo groot

Van de Laar twijfelt dan ook niet dat er inschrijvers komen. “We hebben voor deze bijeenkomst al eerder Martkdagen georganiseerd. En elke keer is de animo groot. Ja, natuurlijk zijn er veel vragen en twijfels, maar dat is logisch bij zo’n nieuwe manier van aanbesteden. Ik verwacht desondanks wel zo’n zes tot tien bouwcombinaties.”

Een enquête aan het einde van de middag, bevestigt het beeld van Van de Laar. Als de projectmanager aan de zaal vraagt: voor welke contracten wilt u zich inschrijven?, willen 38 van de 51 mensen voor het Innovatiepartnerschap gaan. Een ruime meerderheid dus.

Bekende kost voor van ’t Hek

Funderingsbedrijf Van ’t Hek is een van die partijen die nu al zeker weet zich te gaan inschrijven voor het kademurenproject. “Ja, we gaan hier absoluut voor. We hebben al veel ervaring opgedaan in de Amsterdamse binnenstad, in de afgelopen jaren hebben we meegewerkt aan de vervanging van meerdere kilometers kademuren, dus voor ons is het bekende kost. De opgave die nu voor ons ligt is naar onze mening prima in te vullen, zelfs als de gemeente meer kilometers wil laten vervangen, zien wij geen bezwaren”, zegt directeur Bas de Lange van het funderingsbedrijf, enthousiast.