Willem Neeleman, productontwikkelaar en directeur van Tardis Innovations legt uit dat de recirculaire manier van bouwen het IPPC-rapport als leidraad heeft. Hierin zijn de laatste berekeningen van het opwarmen van de aarde vastgelegd. Het IPPC, het klimaatinstituut van de VN, geeft aan dat Nederland fors bijdraagt aan de klimaatverandering, maar hiervoor ook de juiste oplossingen kan aanreiken om de klimaatcrisis te stoppen. “De CO2-footprint is een belangrijk onderwerp waarop we vanuit de bouwsector al onze activiteiten moeten richten”, zegt Neeleman. Hij vindt dat de bouwsector eigenlijk al binnen tien jaar het niveau van netto nul CO2-uitstoot moet hebben bereikt, in plaats van 2050. En hij vindt ook dat de bouwsector zichzelf veel korter de tijd moet geven om de noodzakelijke transitie in de bouw te realiseren dan pas over dertig jaar.
Recirculair
Standaardisatie van de bouwwijze in plaats van standaardisatie van het bouwwerk is de oplossing voor recirculair bouwen. “De interfaces tussen de verschillende bouwelementen en de montage-oplossingen vallen onder een ‘Type Goedkeur”, legt Neeleman uit. “Samen met kwaliteitsborger Bouwq, zorgen wij ervoor dat de woningen binnen de wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) vallen met een beukmaat van 3,80 tot 6 meter.” Aan recirculair hangt Neeleman een andere definitie dan aan circulair: “Circulair betekent dat de grondstoffen in de keten worden behouden. Recirculair houdt in dat je in het ontwerp al vaststelt hoe je de componenten snel weer los kunt maken en volledig als nieuwe component kunt toepassen voor een woning. Of dat je deze onderdelen in een woning kunt configureren.” Door innovatieve montage kunnen de componenten voor 99% ongeschonden en opnieuw duurzaam ingezet worden. De overige 1% van de componenten is niet meer opnieuw te gebruiken maar wel tot een basis grondstof te recyclen. De kanaalplaatvloeren die in de drie recirculaire woningen in Nijmegen zijn toegepast hebben een anhydriet dekvloer, wat weer tot anhydriet gemaakt kan worden. Deze toplaag ligt los op de kanaalplaten. Onder deze anhydrietdeklaag ligt een biobased vochtwerende PE-folie dat als een gerecycled vochtwerende PE-folie opnieuw gebruikt kan worden. Daarnaast worden voor de vloerverwarming PE-RT-buizen toegepast, die ook weer gerecycled kunnen worden tot PE-RT-verwarmingsbuizen. “Op deze manier recycle je dus naar hetzelfde startproduct, waarmee je een duidelijke CO2-footprint kunt laten zien.”
Montagetechnieken
In de vloeren van de drie recirculaire woningen in Nijmegen zijn eveneens de lucht- en afvoerleiding en elektra kabelboom geïntegreerd. Deze componenten zijn eveneens op een slimme manier gemonteerd zodat monteren en loskoppelen een handeling is. Het leiding- en kabelwerk is met een simpele tiewrap, zonder te boren en zonder bandstaal en pluggen aan de kanaalplaatvloeren toegevoegd. Vijf meter luchtleiding is binnen een minuut aangesloten en is vanwege de tiewrap tevens snel remontabel. De luchtleidingen zitten met rubberen sleeves aan elkaar verbonden en kunnen ook worden hergebruikt. “Deze montagetechniek is leidend voor de ontwerpen die we toepassen in recirculaire woningen en dat is wat we in het pilotproject in Nijmegen kunnen laten zien.” Neeleman komt uit de autobranche en vergelijkt deze regelmatig met de bouwbranche. “In de autobranche zijn montagespecialisten aan het werk. De bouw heeft in feite ook montagespecialisten nodig, die het ontwerp goed en snel in elkaar kunnen zetten. Dat kunnen zij omdat het ontwerp slim in elkaar zit.” Een integraal en interdisciplinair ontwerp is hiervoor cruciaal. “Bij deze drie woningen is interdisciplinair gewerkt en wordt kennis gedeeld”, zegt Neeleman. “Bouwpartijen zoals Voorbij Prefab, product van duurzaam beton, Hoppenbrouwers techniek en Van Losser Groep voor installatietechniek en Bouwq zijn betrokken bij de conceptontwikkeling. Rob Teirlinck, key accountmanager bij VBI, legt uit dat het concept van de woningen in Nijmegen onder meer is bedacht op de prefab kanaalplaatvloeren van VBI. Binnen het ontwerp van Tardis Innovations is vastgehouden aan de lengte en breedte van het vloerenveld, waarvoor eenmalige engineering geldt. “Partijen zijn veel meer dan alleen hun productietoevoeging. VBI heeft voor de recirculaire woningen in Nijmegen niet alleen de kanaalplaatvloeren geproduceerd en geleverd, ze hebben ook meegedacht over de raakvlakken met de kanaalplaatvloeren”, geeft Teirlinck aan.
Gelijkgestemde bouwpartners
Een belangrijk uitgangspunt voor recirculair bouwen is om gezamenlijk oplossingen te vinden. “Recirculair bouwen lukt door gebruik te maken van elkaars expertise, kennis en vakmanschap”, geeft Teirlinck aan. Samenwerkingsverbanden waarbij het eigenaarschap van bijvoorbeeld een innovatieve productontwikkeling niet wordt geclaimd, komen in de bouwbranche nog steeds moeilijk op gang. “Partijen blijven voortdurend gericht op hun eigen positie.” Een goede samenwerking met gelijkgestemde bouwpartners is een voorwaarde om die CO2-reductie in de bouw voor elkaar te krijgen. “In feite moet je als bouwpartner accepteren dat je die kar niet alleen kunt trekken en dat je gezamenlijk je verantwoording neemt zodat de bouwsector de duurzaamheidsdoelstellingen haalt”, aldus Teirlinck.
Dit artikel is gesponsord door VBI.
