Opinie

Als je veel nieuwbouw bekijkt, dan lijken transparantie en lichttoetreding leidend. Veel glas, liefst van vloer tot plafond. Ook bij de nominaties van het BNA Gebouw van het jaar zie ik het weer.

Dat het kabinetsbesluit om de huren in de sociale sector te bevriezen veel losmaakt, is begrijpelijk. Voor woningcorporaties betekent dit immers een forse beperking van hun financiële armslag.

Een onafhankelijke adviesgroep presenteerde onlangs in het kader van het programma Stoer van minister Keijzer een reeks maatregelen om de bouw van nieuwe woningen te versnellen. Hopelijk leidt deze ambitie niet tot haastwerk en lage kwaliteit. De regels waaraan woningen moeten voldoen, bijvoorbeeld als het gaat om een gezond binnenklimaat, blijven al jaren achter bij de Europese normen.

Onlangs zat ik weer aan tafel bij ons halfjaarlijks Gemeentelijk Bouw- en Infraoverleg (GBIO), een overleg dat in steeds meer gemeenten door Bouwend Nederland wordt georganiseerd. Aan tafel: wethouders, ambtenaren, aannemers groot en klein en infraspecialisten.

De Adviesgroep Stoer presenteert haar eerste conceptrapport met de ronkende titel 'Sneller, meer, goedkoper'. De boodschap: schrap regels, versimpel normen, en maak bouwen weer betaalbaar. Klinkt daadkrachtig. Maar wie even door de rook kijkt, ruikt een oude lucht. Die van de jaren tachtig. Ook toen dachten we slim te zijn. 'Sober en doelmatig bouwen' werd de mantra. En wat kregen we? Lage plafonds, slechte ventilatie, waardeloze lichtinval en platte daken vol lekkage.

De nieuwe directeur-generaal van Rijkswaterstaat wil vanwege de grote opgave slimmer en beter werken met zijn uitvoeringsorganisatie. Het areaal veroudert, juist waar de belasting toeneemt. De productie moet omhoog. De kunstwerken moeten sneller worden vervangen of versterkt. Dat dient ook nog eens circulair, klimaatadaptief en met oog voor de leefomgeving te worden gerealiseerd.

Een bewuste steen in de vijver. Het moet anders, maar hoe dan? De verschuiving van nieuwbouw naar instandhouding is in volle gang. Daarbij hebben we aandacht voor waardebehoud van materialen, energie-efficiëntie, het slim benutten van onze fysieke ruimte en het bevorderen van adaptiviteit. Stappen in de goede richting, maar nog niet voldoende om binnen onze planetaire grenzen te komen.

We hebben er als sector naar uitgekeken: het advies van de commissie 'STOER' over de vereenvoudiging van de bouwregels. Opnieuw staat de complexiteit van de bouwregels in het centrum van de belangstelling. En dat is goed.

Sinds de invoering van de nieuwe beoordelingssystematiek NTA8800 in 2021 is het energielabel voor zowel het verminderen van de CO₂-emissie als het verhogen van de verkoop- en verhuurinkomsten zéér gunstig.

Er is een nieuw buzzwoord ontstaan: vraagcreatie. Ook wel genoemd vraagstimulering of demand creation. Essentie is dat het creëren van groene eindmarkten een stimulans is voor het aanbod aan duurzame producten. Volt-Kamerlid Koekoek maakte het met een motie specifiek voor de bouw. Zij vroeg de regering naar voorstellen om door marktcreatie de vraag naar duurzame bouwmaterialen te vergroten.