Dijkbekledingen, havenkades en golfbrekers zijn nu nog voor het overgrote deel van beton. Dat zorgt niet alleen voor veel CO₂-uitstoot, het is ook bepaald niet bevorderlijk voor de biodiversiteit. Zeedieren zoals oesters, mosselen en koraal hechten zich namelijk slecht aan een glad betonoppervlak. Ze zijn ook niet dol op de verhoogde pH-waardes die kunnen optreden in het water rond betonnen constructies. Het tweejarige onderzoeksproject speurt daarom naar cementloze alternatieven met een andere, grovere textuur en andere toeslagmaterialen.

Cementloos biobeton

“We hebben een stuk of tien alternatieven met veel potentie op het oog”, vertelt projectleider Jorien Rippen van Hogeschool Van Hall Larenstein. “Daar gaan we proefblokken van produceren. Vervolgens gaan we ze onderzoeken op zowel conventionele als ecologische eigenschappen.”

Het consortium kijkt onder meer naar cementloos ‘biobeton’, waarbij bacteriën cementachtige stoffen kunnen produceren. Verder houden de onderzoekers het gebruik van schelpengruis en natuurlijke vezels uit bijvoorbeeld
olifantsgras tegen het licht. Die kunnen mogelijk een rol spelen bij het bereiken van een grotere sterkte van cementloze betonvervangers.

[intermezzo:1]

Pilot-locaties

Alleen de meest kansrijke materialen ondergaan tests in het laboratorium. Het gaat daarbij niet alleen om proeven op sterkte en duurzaamheid, maar vooral om de vraag of zeeleven zich er op kan vestigen. Vormgeving kan daarbij ook een rol spelen, want een blok dat schuilplekken biedt kan aantrekkelijk zijn voor organismen. “We onderzoeken daarnaast of rifbouwende organismen, zoals schelpdieren, een handje kunnen helpen bij de kustverdediging”, zegt Rippen.

De best functionerende materialen worden uiteindelijk gecombineerd in een aantal proefblokken. Deze ondergaan in het tweede jaar van het project een beproeving in het veld. Pilot-locaties zijn aangewezen in Groningen bij het dijkversterkingstraject aan de Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat, in de Zeeuwse delta en bij Saba in het Caribisch gebied.

Kunstmatig rif

Het meest geschikte materiaal is uiteindelijk toepasbaar voor verschillende doeleinden, zoals de bouw van een kunstmatig rif. Rippen: “De mallen ervoor liggen al klaar, van eerdere onderzoeksprojecten waarbij we nog met een regulier betonmengsel werkten.”

In Ecodami (Ecologisch Optimale en Duurzame Alternatieve materialen voor Mariene Infrastructuur) werken Hogeschool Van Hall Larenstein, TU Eindhoven, Rijksuniversiteit Groningen, Hogeschool Zeeland en Hogeschool Arnhem Nijmegen samen met Rijkswaterstaat, Waterschap Noorderzijlvest en Saba Public Entity. Vanuit het bedrijfsleven zijn NETICS, Witteveen+Bos, Bioclear Earth, Acroniq en de Leeuwarder Betoncentrale betrokken. Het project wordt deels gefinancierd door NWO-organisatie SIA.

[intermezzo:2]