Groot qua omvang, duizelingwekkend qua budget (475 miljoen euro), een bouwproject met allerlei inspraakclubjes en commissies. De renovatie van het Binnenhof is om tal van redenen bijzonder.

Zelfs de minister-president moet zijn torentje tijdelijk verlaten. Of neem nou het feit dat dit prestigieuze project niet Europees wordt aanbesteed, omdat de geheimen van het Binnenhof geheim moeten blijven.

Of zoals een woordvoerder van staatssecretaris Raymond Knops samenvat. “We gaan de buitenwacht niet vertellen waar je op het Binnenhof het best een bom kunt plaatsen.”

Veel geld. Hartje binnenstad. Monumentaal. Genoeg discussievoer. Het epicentrum van de Nederlandse macht is vanaf 2020 één grote bouwput. Gerenommeerde architecten zijn ingevlogen. En toch is de verbouwing er vooral ééntje van noodzakelijk kwaad, blijkt uit nieuwe renovatiestukken van staatssecretaris Raymond Knops.

“Sober en doelmatig”, dat is wat de klok slaat. De hoogste kwaliteit, tegen de laagste prijs.

Slechte kozijnen in het Binnenhof. Foto: Rijksvastgoedbedrijf

Nee, eigenlijk staat de grondige renovatie van bijna een half miljard vooral gelijk aan het up-to-date maken van de parlementaire gebouwen. Beton- en houtrot moeten aangepakt, installaties ook, omdat ze tal van gebreken vertonen.

Veel daarvan zijn aan vervanging toe, ze lekken, of zijn niet brandveilig. Niet minder dan zeventig procent van het totale budget gaat op aan achterstallig onderhoud.

Alsof je nieuwe voetbalschoenen koopt. Je hebt ze nodig, maar liever had je nog even op die vorige doorgespeeld. Maar wat moet, moet. Bij brand kunnen de vlammen zich te snel verspreiden. En als je dan toch een Bouwbesluit hebt, moet je je daar zeker als wetgever en gebouwenbeheerder van het Rijk aan houden.

Vocht in kelder Binnenhof. Foto: Rijksvastgoedbedrijf 

Maar het gevoel blijft dubbel. Evacueren is namelijk ook niet nodig. “Bij brand kunnen de mensen tijdig worden gered”, zegt een woordvoerder van Knops. Hij vult aan. “De brandweer gedoogt de situatie, omdat ze weten dat we met renovatieplannen bezig zijn.”

De noodzaak is er dus wel degelijk. Spectaculair wordt de verbouwing echter niet. Geen toeters en bellen. Niet de laatste stand der terrorisme-bestrijding-techniek. Vooral bewezen technieken. En hoewel iedereen het heeft over duurzaam bouwen; vrijwel zeker wordt het vernieuwde Binnenhof niet gasloos of energieneutraal.

Gasloos? Nee.

“Het uitgangspunt is dat de verbouwingen binnen de huidige wet- en regelgeving passen (nu epc 0,4, vanaf 2020 bijna-energieneutraal, red). En voor een monument geldt natuurlijk in het bijzonder dat je niet zomaar allemaal energievoorzieningen kunt treffen. Zonnepanelen op leien daken is geen gezicht, dus dat zal niet gebeuren. Dat is ook nooit de bedoeling geweest”, licht de woordvoerder van de staatssecretaris toe.

Ondanks alle prijsstijgingen oogt het budget van 475 miljoen euro (prijspeil 2015, 499 miljoen euro in 2017) nog altijd voldoende. Maar zoals gezegd: ruimte voor extra wensen op het gebied van duurzaamheid of veiligheid (nieuwe anti-terreurinstallaties) is nadrukkelijk niet aan de orde, aldus Knops.

Afbladderen verf muur. Bron: Rijksvastgoedbedrijf. Fotograaf: Corne Bastiaansen

“Indien gedurende de voorbereiding van de renovatie aanvullende eisen worden gesteld – bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en veiligheid – dan is aanvullend budget nodig om die mee te kunnen nemen.”

Risico’s

Bouwers die ondanks de sobere ambities, toch willen meestrijden om dit project, moeten rekening houden met uitvoeringsrisico’s. Reeds geïdentificeerde risico’s zijn asbest, technische oplossingen voor de kelders en de spanning op de markt. Knops: “Nader onderzoek zal worden uitgevoerd om deze risico’s zo goed mogelijk te kunnen beheersen.”

Is er dan helemaal geen ruimte voor vakmanschap of innovatie? Niet helemaal waar. Dertig procent van het budget is bestemd voor “zinvolle functionele verbeteringen”.

Knops: “Deze hebben bijvoorbeeld betrekking op de entrees, die relatief klein zijn voor het aantal bezoekers en bijbehorende logistiek, de keukens en restaurants, en hun ligging ten opzichte van aan- en afvoerroutes.”

Risicogeld voor tegenvallers is er ook. Twintig procent van het budget is gereserveerd voor “onvoorziene uitvoeringskosten.”

Geen aanbesteding maar een challenge-board

Wanneer de renovatie aan een bouwer wordt gegund is nog onduidelijk. Een speciale challengeboard zal de plannen van bouwers en installateurs op waarde schatten.

“De opdrachten worden verstrekt als de aangeboden prijs marktconform is en de prijs-kwaliteit-verhouding van de aanbiedingen goed”, legt Knops uit.

In deze board komen vier externe deskundigen en twee deskundigen van het Rijksvastgoedbedrijf. “En de directeur Transactie en Projecten van het Rijksvastgoedbedrijf heeft een permanente uitnodiging.”

Wirwar van oude leidingen in het Binnenhofcomplex. Brom: Rijksvastgoedbedrijf: Foto: Corne Bastiaansen.

De renovatie van het Binnenhof moet in 2020 starten. Voor de verbouwing is 5,5 jaar de tijd ingepland. Na de operatie moet het Binnenhof weer twintig tot dertig jaar kunnen meegaan zonder groot onderhoud.

Jan Kees de Jager

Knops houdt de Tweede Kamer op de hoogte. Tal van clubjes adviseren mee. Een daarvan komt onder leiding te staan van oud-minister van Financiën Jan Kees de Jager. Hij leidt een onafhankelijk adviesorgaan dat de belangen van gebruikers in de gaten houdt. Hij volgt daarmee Liesbeth Spies op. Zij adviseerde de regering: “Zo snel en zo goedkoop mogelijk.”

Het Binnenhof huisvest de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal, de Raad van State en het Ministerie van Algemene Zaken met de Minister-president en zijn staf en de ministerraad. Voor deze gebruikers is tijdens de renovatie adequate tijdelijke huisvesting beschikbaar.

• Cobouw is van 23 t/m 25 mei partner van de Renovatiebeurs.
  Meer informatie >>