Hij pakte prijs na prijs, was zo’n beetje te zien in elk tv-programma dat gaat over innovatie in de bouw en mocht zelfs koningin Maxima zijn veel geprezen woningbouwfabriek laten zien. Biense Dijkstra, directeur-eigenaar van Bouwgroep Dijkstra Draisma; 2019 was zonder twijfel, zijn jaar.

“Een mooi jaar”, noemt hij 2019 zelf ook wel. Maar was het echt zíjn jaar? Hij blijft bescheiden: “Dat weet ik niet. We moeten oppassen dat we niet arrogant worden.”

Bovendien, ook bij de bouwpersoon van het jaar gaat er wel eens wat mis. Onlangs nog, toen hij werd teruggefloten na een interview. “Ik was op de radio, omroep Fryslân. Het ging over stikstof en PFAS. Ik citeerde uit een rapport van Sweco. ‘Als we verderop een boerderij sluiten, kunnen we 20.000 woningen bouwen’. Dus ik zei: regel dat, zo moeilijk is dat niet, ik ken er wel twee die willen stoppen’. Direct werd ik van alle kanten gebeld. Boeren vonden het niet leuk. Je wilt ons saneren?, vroegen zij zich hardop af. Totaal uit verband gehaald.”

Dus u heeft wat minder Friese fans sindsdien? 
“In het Fries zeggen ze: ‘De wierheid hat in skil lûd.’ De waarheid heeft een schel geluid. Mijn geluid is soms ook schel.”

Waarom zei u dat? U bouwt toch nagenoeg stikstofvrij?
“Ik moet wel voor de branche opkomen. En in steden met veel hoogbouw kun je nog niet alles elektrificeren. Wij werken met prefab. Ons voordeel is dat we woningen in elkaar zetten met elektrisch materieel. Midden in een Natura 2000-gebied bouwen we 24 woningen in twaalf dagen. Stikstof-arm. En we kunnen dit overal zo doen.”

Dus ze weten u wel te vinden?
“Nou. We worden benaderd door allemaal partijen en mensen waarvan ik denk: huh, waarom zijn we interessant voor hen?”

En waarom denkt u?
“Ik denk omdat wij een prachtig, machtig bedrijf hebben. Innovatie zit in ons DNA. Niet in één afdeling, het hele bedrijf innoveert. Ik denk dat je daarom opvalt. Omdat je andere dingen doet.”

Wat doet u anders dan anderen?
“We testen een alternatief voor een warmtepomp, we hebben een eigen klimaatkamer, een gevel van cellulose, we kunnen hele omgevingen inmeten met drones en eigen sensoren en zitten in tientallen andere innovatietrajecten.”

U pakt ook prijzen. De FD Gazellen Award, de Koning Willem 1 Prijs.
Velen zien u als het innovatiegezicht van de bouw. Wat doet dat met u?
“Gecomplimenteerd worden vindt iedereen leuk. Ik denk dat onze zwakte is dat we het niet commercieel weten te maken. Dat is direct ook onze kracht.”

Niet omdat we nu in het noorden zijn, maar u zou succes beter willen uitmelken?
“Ja, dat zou ik wel leuk vinden. We kunnen ons verdienmodel nu al exporteren. In het buitenland zijn bedrijven echt geïnteresseerd. Jullie doen echt gave dingen, zeggen ze. Maar aan de andere kant denk ik: jongens we zijn gek. We gaan onze mensen straks kwijtraken aan een veel te mooi avontuur in het buitenland en zelf hollen we ons bedrijf hier uit. Leuk denk ik, maar wat hebben wij eraan? De afgelopen twee jaar kwamen 3000 mensen kijken in onze fabriek. Het werd steeds gekker.”

Hoe belangrijk is innoveren voor u? 
“Als wij ons innovatiegeld – miljoenen – zouden aanwenden voor ons rendement dan zouden we in de top-3 van jullie lijstjes komen te staan. Kicken, maar dat is rendement-gestuurd, wij denken toekomst-gestuurd. Investeren in de toekomst is het beste rendement dat je kunt hebben.”

En toen kwam Máxima ook nog langs…
“Super, heel mooi. De dag ervoor oefenden we het hele draaiboek. De route die je moet lopen, de tafelschikking. Sandra, een collega van ons, speelde Máxima. Zo’n aanpak kenmerkt wel ons bedrijf. We willen het graag goed laten gaan, gaan voor perfectie. Expect the unexpected.”

U zou in het Koninklijk Huis kunnen werken.
“Nee, nee. Ik spreek de R niet goed uit met mijn Friese ondertoon. Vooral de waardering was mooi. Voor jezelf, maar nog meer voor je medewerkers. Máxima vond het verwarmbaar behang, ook een innovatie van ons, fantastisch.”

U zit in dertig innovatietrajecten. Zoekt zelfs een alternatief voor de warmtepomp die volgens u beroerd presteert. Is innoveren belangrijker geworden dan bouwen zelf? 
“We worden meer en meer een technologiebedrijf. Voor een bouwer is dat toch een beetje arrogant om te zeggen. Voor je het weet, is het crisis en word je weer beoordeeld op de laagste prijs en moet je misschien weer minder goede producten samenstellen. Arrogantie is trouwens het foute woord. We moeten we de moed hebben om te zeggen: hier staan we voor. Verandering is gewoon nodig.”

Waarom verandert de bouw relatief langzaam? 
“Het ontbreekt aan noodzaak?”

U had die toch ook niet?
“Nee. Wij zijn al langer onafhankelijk van banken. Maar het is ook de drive. Waarom kom je met plezier uit je bed? Omdat er weer een hele nieuwe dag is, met weer allemaal verrassingen.”

Zoals u het zegt lijkt innoveren kinderspel. Hoe vaak trekt u aan ‘dode paarden’?
“Innoveren is aan vele dode paarden trekken. Soms moet je ook gewoon stoppen. Nee dat is niet moeilijk, vaak lucht dat juist op. We hebben het geprobeerd, laat anderen dit maar doen. Maar het begint allemaal met een duidelijke visie. Reken mensen bijvoorbeeld niet af op falen. Laatst hoorde ik een CEO toch weer zeggen dat hij financieel-gestuurd is. Jammer. Het zou over nieuwe, mooie processen moeten gaan.”

Wie is Biense eigenlijk?
“Ik vind vooral veel van anderen, weinig van mezelf. Jezelf ken je het slechtste. Nee, ik heb echt geen goed beeld van mezelf. Wil je ook suiker en melk in je koffie?”

Maar u moet toch zien dat mensen graag met u werken?
“We hebben een platte organisatie met een grote verantwoordelijkheid, die laag in de organisatie begint. Uiteindelijk ben ik maar een simpele bouwjongen. Iedere ondernemer betalen we binnen dertig dagen en preferred suppliers binnen acht. Je moet met andere ondernemers omgaan, zoals je wilt dat er met jou wordt omgegaan. Dat is heel makkelijk.”

Maar niet gebruikelijk in de bouwsector?
“Nee, maar het is wel de manier om een keten te vormen. Dat je door weer en wind samen projecten durft aan te nemen en ervoor durft te gaan. ”

Is onderweg zijn, belangrijker dan de eindbestemming?
“De route die wij gaan, is vaak niet bewandeld of bevaren. Vaak kennen we de haven niet.”

U bent een soort Columbus?
“Nee, dat is te veel eer. Maar het mooie van dit pad is dat je heel weinig tegenliggers kent.”

De grote oceaan op, zonder navigatie… 
“Ja en soms grijpen we terug op de stand van de maan. Op ons gevoel. Zo handelt ons DT (lees directieteam) ook: luister vooral naar je buik. Als iets niet goed voelt, moet je er niet aan beginnen.”

Dat schip van u vaart wel hè?
“Ja. Maar dat je steeds wordt verleid om met je verdienmodel naar het buitenland te gaan, vind ik wel lastig. We hebben nu 345 fte’s, ik ken ze niet eens allemaal meer en denk dat we de maximale bedrijfsgrootte hebben bereikt om het hele bedrijf mee te kunnen laten gaan met innoveren.”

U heeft er dus liever een paar robots bij?
“Tuurlijk. Die produceren veel meer. Ik heb liever twee goede mensen bij de machine die meer verdienen.”

Gelooft u dat de houten eeuw is aangebroken?
“Ja. De footprint van hout is fenomenaal. In Nederland is er voldoende bos om 20.000 huizen van te bouwen. Maar als je iets uit de natuur weghaalt, moet je iets terugzetten; dat kun je op je vingers natellen, maar dat ga ik niet roepen. Straks mag ik helemaal niets meer. Ik rijd al elektrisch, met alle beperkingen van dien. Ik kwam net uit Lelystad, ik moest weer laden, shit dacht ik.”

Toch neemt u in de bouw het voortouw.
“Ik denk vooral aan onze kinderen. Je moet niet op je sterfbed liggen en je dan schamen over de dingen die je niet hebt gedaan, terwijl je wist dat het anders kon. Maar ik ben geen duurzaamheidsgoeroe. Ik heb ook guilty pleasures, zoals racen.”

Heeft u ook op een of andere manier geluk dat u in de regio acteert? Ik bedoel. Is het daar makkelijker om te innoveren? 
“Misschien wel. Vakmanschap wordt hier meer gewaardeerd en ik denk dat je in de luwte minder snel verleid wordt om alleen maar geld te verdienen. In een krimpregio moet je bovendien altijd vooruitzien en denken aan de oplossing. Dat typeert ook Damwoude, ik ben daar geboren.”

Damwoude?
“Damwâld op zijn Fries. Ik ben een Wâldpyk. Timmerlieden bouwen hier de grootste huizen zelf en met elkaar. Allemaal mannen met twee rechterhanden, een groot arbeidsmoraal en gemiddeld gezien een grote bek, ze hoeven geen uitvoerder, ze redden zichzelf wel. Rode karakters allemaal.”

Pyk?
"Dat betekent kip, maar het is geen Wâldkip, maar Wâldpyk."

Hoe blikt deze Wâldpyk terug op 2019?
“Het was een heel mooi jaar. We zijn weer wat gegroeid, dat is geen doelstelling, het overkomt ons. Mooi.”

U hoopt op een tweede woningbouwfabriek, mogelijk presenteert u een alternatief voor de warmtepomp. Hoe ziet 2020 er verder uit?
“We hebben 300 miljoen euro aan getekende omzet in onze meerjarige portefeuille, daar kunnen we goed mee vooruit. Acquisitie-technisch zijn we al actief met 2021.”

U denkt alweer aan 2021. Geniet u ook wel een beetje? 
“Ja. Ik vind het kicken als ik bij een wijk kom, die we binnen drie maanden hebben gebouwd, waar iedereen tevreden is. Daar krijg ik kippenvel van. Wauw.”

Geen ontroering na zo’n jaar? Al die aandacht, extra opdrachten en prijzen…
“Weet je wat het is ? Bouwen is net als autoracen. Spa, Francorchamps, 2013. Mijn laatste autorace. Na een half uur was ik zo moe dat ik mijn hoofd tegen de hoofdsteun aanhield, in onze Porsche RSR. Ik reed 260 kilometer per uur en toen kwam die busstop, een chicane, vlak voor start finish, waar je terug moet schakelen. Boem. Boem. Boem. Boem. ‘Biense wat doe je’, zei mijn team, ‘je raakt twee seconden kwijt’. Ik zat achter mijn voorligger, ging achter hem aanrijden. Ik dacht, ik raak mijn focus kwijt, kop er weer bij. Dat is heel metaforisch: niet achter iemand aanrijden, maar focussen en ver vooruit kijken. Dan win je races.”

Biense Dijkstra is verkozen tot bouwer van het jaar. Lees hier hoe de top 10 eruitziet.