In zijn praktijk zag architect Floris Peeters van JHK Architecten de vraag naar het duurzaam bouwen van parkeergarages gestaag toenemen. De laatste jaren is die vraag echter explosief gestegen en staat ook circulariteit steeds vaker op de agenda bij parkeerprojecten. Dat wil volgens Peeters niet zeggen dat circulair bouwen van parkeervoorzieningen eenvoudig is. “Parkeren is sowieso al een bijzonder gevoelig onderwerp. Iedereen vindt er wat van. Of dat nu het College van burgemeesters en wethouders van een gemeente is, of een parkeerder zelf. De een vindt dat er te veel parkeerplaatsen zijn, de ander juist te weinig. Parkeren is voor velen toch een soort noodzakelijk kwaad.”
Groenste transferium van Nederland
Dwars door dit complexe krachtenveld loopt de duurzaamheidstrend. Hoe gaat JHK met dit alles om? “Puur het bouwen van parkeervoorzieningen is op zichzelf niet supercomplex”, zegt Peeters, “het programma is voor 99 procent hetzelfde, er zit natuurlijk heel veel repetitie in. De complexiteit zit vaak juist in de relatie met de omgeving, in de inpassing op de locatie, zowel voor het ontwerp als voor de bouw. Wij gebruiken die herhaling als kans, gaan er creatief mee om, om uiteindelijk een uniek resultaat te krijgen. Daarbij trekken we vaak samen op met de aannemer. Belangrijk is dat je in eerste instantie vanuit de functie denkt. Een parkeergarage moet functioneel zijn, alles moet kloppen, ook de verhouding met de omgeving. Dat past wel bij ons, dat functionele denken.”
Met een voorbeeld maakt Peeters dit concreet. “Wij hebben het Transferium Deutersestraat in Den Bosch ontworpen. Het groenste transferium van Nederland, met 1100 parkeerplaatsen. Gelegen in een gevoelige omgeving, namelijk een groot natuurgebied. De opgave was: hoe zet je dit neer zonder het groen in de weg te staan? Ook hier hebben we herhaling gebruikt, om de garage zo rustig en natuurlijk mogelijk in de omgeving te laten opgaan. Zo hebben we voor veel groen gezorgd dat tegen de gevels kan opgroeien. Ook wordt het licht van koplampen zo veel mogelijk tegengehouden.”
Duurzaam gebouw
Dit voorbeeld is meteen een voorbeeld van duurzame bouw. Hoewel Peeters het bouwen van parkeergarages niet ingewikkeld noemt, is het circulair bouwen ervan dat wél. Dat heeft vooral met de definitie te maken. “De roep om duurzaam te bouwen klinkt steeds luider, maar volgens mij moeten we met z’n allen nog wel uitvinden hoe we dat precies moeten doen. Op het gebied van energie zijn we al best ver. Energieneutrale parkeergarages zijn er, denk aan het voorbeeld van het transferium in Den Bosch. Daar zijn 1500 zonnepanelen op het dak aangebracht, die zelfs zo veel elektriciteit opwekken dat elektrische bussen ermee kunnen worden opgeladen. Met energie zit het wel goed, maar hoe duurzaam is het gebouw zelf?”
Bij een duurzaam gebouw kun je volgens Peeters aan verschillende dingen denken. “Bijvoorbeeld een parkeergarage die in de toekomst een andere functie moet krijgen, zoals een kantoor. Of een parkeergarage die gemakkelijk moet kunnen worden afgebroken, om later te kunnen worden verplaatst. Een modulair gebouwde parkeergarage dus.” Dit soort keuzes zijn zo eenvoudig nog niet. “Er komt veel bij kijken, zoals de locatie en de precieze vraag,” aldus Peeters. “Een nadeel van een eenvoudig te demonteren parkeergarage vormen bijvoorbeeld de kosten en duurzaamheidsaspecten van toekomstig transport.”
“We moeten de kennis uit de bouwsector over circulair bouwen gebruiken”
Cradle-to-cradle
Een laatste mogelijkheid van een circulaire parkeergarage is een soort Cradle-to-cradle-garage, waarbij gebruikte materialen worden toegepast die later ook weer zijn her te gebruiken.
Peeters: “Al die vormen van circulair bouwen van parkeergebouwen vergen een andere manier van denken, andere eisen ook, of liever: andere prioritering van eisen. Natuurlijk kun je een parkeergarage van hout bouwen, maar dat heeft consequenties. Waar we nu, heel begrijpelijk, parkeergebouwen willen met grote vloeroverspanningen en daarmee kolomvrije parkeervloeren, kun je je afvragen in hoeverre dat circulaire constructieprincipes in de weg zit. Daar moeten we goed over nadenken en een nieuwe balans in vinden. Als branche kijken we op dit moment vooral vanuit bestaande normen, de functionaliteit en bijvoorbeeld het beheer en onderhoud. De vraag is nu op welke manier circulair bouwen hier integraal een plek tussen krijgt. Gelukkig wordt er al veel nagedacht, door het platform Vexpan bijvoorbeeld. Bouwers, ontwerpers en opdrachtgevers trekken daarin samen op. Zo bespreken we met elkaar hoe we op een goede, toekomstbestendige manier aan de vraag naar circulair bouwen van parkeergarages kunnen voldoen. Uiteraard gebruiken we hierbij de al bestaande kennis uit de hele bouwsector op het gebied van circulair bouwen.”
Het Utrechtse architectenbureau JHK Architecten doet volgens Floris Peeters ‘interieurs tot en met parkeergarages, en alles wat daartussen zit.’ Een groot project uit het verleden waar JHK trots op is, is het hoofdkantoor van Unilever in Rotterdam. Peeters vertelt: “De herontwikkeling voor deze multinational vond plaats op een bestaande locatie, waar bovendien weinig plek was en waar de fabrieken gewoon moesten blijven doordraaien.” Een flinke uitdaging dus. “Een interessant aspect daarbij was ook toen al de parkeervraag. Uiteindelijk hebben we vele functies, waaronder het parkeren, gestapeld. Vanaf dat moment zijn we steeds vaker betrokken geraakt bij parkeergarages.” Hoewel het werkveld van JHK Architecten dus breed is, is parkeren inmiddels wel een specialiteit. “Zo hebben wede diepste parkeergarage van Europa onder de Lammermarkt in Leiden ontworpen.”
Hét transitie- & mobiliteit-event in parkeren17 & 18 april 2019 Brabanthallen ’s-Hertogenbosch
Parkeervak biedt u oplossingen voor alles wat met parkeren te maken heeft. Spelers uit het totale veld bezoeken dit event om zich te laten inspireren door experts in automatisering, betaaloplossingen, bouw en exploitatie. We bieden u een programma vol interessante thema’s. Onder andere Carlo van de Weijer deelt zijn visie over Parkeren in de toekomst. Kortom, een evenement dat u niet wilt missen!Registreer u nu gratis op Parkeervak.nl
Dit artikel is gesponsord door Libéma Beurzen en Evenementen
