“Record orderportefeuilles, hogere omzetten en stijgende groeipercentages: het lijkt hartstikke goed te gaan in de Nederlandse bouwsector. Geen vuiltje aan de lucht, wie de krantenberichten mag geloven”, aldus Petran van Heel, Sector Banker Bouw bij ABN AMRO in de voormalige gymzaal van de Bijlmer Bajes.
“Het is echter niet louter hosanna”, zegt Floortje Speelman, Sector Directeur Bouw bij ABN AMRO. “In de sector is ook een tekort aan personeel en materiaal. Innovatie kan een oplossing zijn voor deze uitdagingen. Als ABN AMRO bieden we daarom Business Innovation Workshops aan. Daar gaan we samen aan de slag met innovatieve en circulaire verdienmodellen.”
Achterblijven in hoogtijdagen
Samen met collega’s heeft Van Heel uitgebreid gesproken met een aantal bouwrelaties van ABN AMRO die als bedrijf bovengemiddeld presteren. De resultaten zijn beschreven in het rapport Achterblijven in hoogtijdagen. Wat blijkt? Succesvolle bouw- en installatiebedrijven zeggen ruimte te hebben, en vooral ook te maken, om te investeren en te innoveren. Ze besteden tijd en aandacht aan innovatie. Daarnaast zijn deze ondernemingen bezig met een efficiënte voorbereiding en een effectief bouwproces. En, niet in de laatste plaats, kiezen ze bewust voor langdurige samenwerking met partners.
Het Bajes Kwartier
Gedurfde duurzaamheid, dat is volgens Maarten Markus van AM dé kracht van de grootschalige ontwikkeling van het Bajes Kwartier. Markus, Manager Duurzaam bij de ontwikkelaar, beet het spits af tijdens ‘Spotlight op de Bouw’. “Voor AM is dit het eerste gebied waar duurzame innovaties op zo’n grote schaal worden toegepast.” De wijk wordt energieneutraal (Smart Electricity Grid) en gasvrij (Thermic Grid). Er is sprake van circulaire gebiedsontwikkeling: 98 procent van de te gebruiken materialen kan worden hergebruikt. Uit gft-afval wordt energie gehaald. Het Bajes Kwartier wordt bovendien een Healthy Urban Living Lab, opgezet in samenwerking met de Hogeschool Amsterdam. Een ander belangrijk thema is duurzame mobiliteit. Zo komen er 100 à 200 deelauto’s in de nieuwe wijk. “Van fossiel naar elektrisch, van bezit naar gebruik”, aldus Markus. Hij benadrukt dat AM het niet alleen kan doen. “Zonder samenwerking komt je niet tot innovaties.”
Startups
Onder het motto ‘building the present, creating the future’, wil ook Koninklijke BAM Groep voorloper zijn op het gebied van innovaties. Dat blijkt uit de woorden van Céline Bent, Head of Innovation van BAM, een van de grootse bouwbedrijven van het land. Om dat te bereiken, heeft BAM er onder meer voor gekozen om ‘losse entiteiten’ op te richten in de vorm van startups, die aan de rand van het bedrijf opereren. Zoals het succesvolle b.Home, een geïntegreerd digitaal platform dat woningrenovaties faciliteert.
BAM experimenteert bovendien volop met 3D printing. Bent: “Het is een manier om – met minder materiaal - sneller en veiliger te bouwen.” In samenwerking met TU Eindhoven heeft BAM al een brug in 3D geprint. De brug is 8 meter lang en bestaat uit onder meer 800 laagjes beton en 20 kilometer staaldraad. Bent: “Door deze manier van produceren is 40 procent minder beton nodig dan bij een standaard prefab brug. Het is misschien geen grote brug, maar als het om innovaties gaat, moet je klein beginnen. Stapje voor stapje. De volgende brug die we in 3D gaan printen, wordt groter.”
Onderscheidend en maatschappelijk relevant
Een van de redenen dat technisch dienstverlener Unica innoveert is frustratie met bestaande processen in de bouw, zegt Jan-Maarten Elias, directeur van Unica Energy Solutions. Duurzame systemen werden volgens hem op de laagste prijs ingekocht zonder na te denken over het beheer daarna. Dat leidde tot slechte werking van installaties en, uiteindelijk, een slechte reputatie. Een installateur werd bovendien te vaak als een onderaannemer gezien. Met lage marges, zonder toegevoegde waarde.
Unica innoveert vooral ook omdat het bedrijf onderscheidend en maatschappelijk relevant wil, aldus Elias. Unica wil zorgdragen voor een gezonde en veilige werk-, woon- en leefomgeving, maar wil ook impact hebben op CO2-reductie. Door overnames groeit Unica momenteel tot een ‘netwerk van bedrijven’, waarbij centrale thema’s onderdelen als Circulariteit, Internet of Things en Big Data elkaar verbinden. Unica heeft bovendien een innovatiecentrum opgestart voor de ondersteuning van bedrijven. Elias: “Innoveren gaat met vallen en opstaan. Durf ook eens ongelijk te hebben. En wees trots op je mislukkingen.”
Geef innovaties een gezicht
De energieke Wouter Truffino, CEO van Holland ConTech & PropTech, was de laatste spreker van ‘Spotlight op de Bouw’. Holland ConTech & PropTech is “het meest energieke en grootste ecosysteem van koplopers uit de bouw, vastgoed- en infrasector uit Europa”.
De bouw is volgens Truffino de laatste industrie die met innovatie aan de slag gaat. “Het werd dus hoog tijd”, vervolgt hij. “Holland ConTech & PropTech is momenteel betrokken bij circa 450 startups die met innovaties in de sector bezig zijn.” Innovatie gaat volgens hem niet alleen over techniek, maar vooral over mensen. “Geef innovaties een gezicht, ook als het mislukt. Maak een organisatie adaptief voor vernieuwing. Creëer die ruimte, heb vertrouwen dat het lukt.”
De les van vandaag
Er gebeurt zo veel meer op innovatiegebied dan we denken, concludeert Petran van Heel van ABN AMRO. “Kijk alleen al naar de grote hoeveelheid goed draaiende startups in de sector. Daar mogen we trots op zijn. De les van vandaag? Toon als bouwbedrijf lef door nieuwe dingen te doen, daar zijn alle sprekers het over eens. Zorg voor goed gekwalificeerd en gemotiveerd personeel. Bedrijven die met innovatie bezig zijn, trekken júist goede mensen aan.
Zoek samenwerking met andere partners. Dúrf als bedrijf op je bek te gaan, dat is helemaal niet erg. En benoem de dingen die fout gaan. Ik weet dat het lastig is, want de marges in de bouw zijn niet groot. Experimenteer op kleine schaal, maar dóe iets.”
