Na een jaar is het voor Henk Jan Röfekamp, directeur bij Leicon, duidelijk dat de stikstofcrisis op zijn bedrijf financieel meer impact had dan de coronacrisis. De grote prefab betonelementen die Leicon produceert, worden voornamelijk toegepast in de wegenbouw.

“Onze resultaten waren afgelopen jaar positief”, zegt Röfekamp. “Maar er zijn wel weer projecten stilgelegd of verschoven. En hoeveel impact dat precies heeft, weet ik niet. Maar dát het impact heeft, is zeker.”

BouwMonitor maart: huidig opleidings- en kennisniveau sluit niet goed aan bij de uitdagingen van de toekomst

Stikstofcrisis ondergesneeuwd

Bij Bersselaar Constructie waren de cijfers minder positief. Ze hadden zo’n 25 procent minder werk. “Maar het is lastig om de beperkingen van coronacrisis en de stikstofcrisis te scheiden”, zegt directeur Hans van den Bersselaar. Het bedrijf levert een groot deel van hun stalen constructies aan de infrasector. “Dus welk deel nu door corona komt, en welk door stikstof of PFAS, dat durf ik niet te zeggen. Laten we het voor het gemak maar op half om half houden.”

De stikstofcrisis is in de media ondergesneeuwd door corona, ziet Van den Bersselaar. “Als het gaat om corona wordt de bouw gerekend tot een sector die maar licht getroffen is. En van de bouw krijgt de woningbouw de meeste aandacht. Dat spreekt ook iedereen aan. Een woning koop je misschien twee keer in je leven, maar een viaduct niet. Terwijl de stikstofcrisis in de infrasector het meest voelbaar is.”[Intermezzo:1]

Van den Bersselaar hoopt dat de nieuwe stikstofwet soelaas gaat bieden. “De infrasector moet vlot worden getrokken, dat weten ze in Den Haag ook. Maar de prioriteit ligt nu bij corona, de rest komt later. Dat kan ik me ook wel voorstellen.”

Vervroegd met pensioen

Dat het bedrijf minder werk had afgelopen jaar, had ook zijn weerslag op het personeel. Een deel van het personeel dat dicht tegen de pensioenleeftijd aan zat, kon nu met een regeling vervroegd met pensioen. “Maar dat merken we wel: dat zijn allemaal zeer ervaren mensen die we missen.”

De staalconstructies die het bedrijf produceert zijn complex en hebben lastige vormen. “Om die te maken, hebben we mensen met veel ervaring nodig, de oude, grijze koppen”, stelt Van den Bersselaar. “We hebben jaren nodig om die ervaring over te zetten op jongere generaties.”

Tegelijkertijd was het vertrek van de ervaren werknemers wel nodig. “Als je minder werk hebt, dan moet het wel. Maar dan krijg je straks de volgende stap: als we weer gaan groeien, waar halen we ze dan vandaan?”

Grotere vijver

Ook voor Leicon is het lastiger om goede mensen te vinden, stelt Röfekamp. Lastiger dan een jaar of twee terug. “Met name productiemedewerkers. Af en toe hebben we extra handen nodig als we in een periode meer moeten produceren. Dat ging voorheen makkelijker dan nu. We hebben eigenlijk voortdurend een of twee vacatures openstaan.”

Zijn verwachting is dat het in de toekomst nog lastiger gaat worden om technisch personeel te vinden. “Wat dat betreft houd ik wel mijn hart vast. Ik realiseer mij ook dat we gemiddeld met een redelijk oud personeelsbestand zitten.”

Wel scheelt het voor Leicon dat werknemers het vak leren in het bedrijf. Ze hoeven nog niks van beton te weten. “Dus dan is de vijver al wel groter. Wat wij doen is zo specifiek, dat leer je niet op school. Dus al ben je bij wijze van spreken pizzabakker met een goede motivatie en de juiste werkhouding, dan kun je bij ons aan de slag.”

[Intermezzo:2]

Concurrentiestrijd binnen technieksector

Bij Bersselaar Constructie leiden ze ook zelf veel mensen op en werkt het bedrijf nauw samen met ROC’s in de regio. Maar daarnaast merkt Van den Bersselaar dat de techniekwereld een imagoprobleem heeft. “Ouders zeggen eerder: ‘leer maar door. Zolang die jonge mensen maar niet in een overall terechtkomen.’ Terwijl er nog zat jongeren zijn die graag met hun handen iets willen maken.”

Ook binnen de techniek is een concurrentiestrijd gaande. Digitalisering en elektronica is hip, stelt Van den Bersselaar. “De traditionele sectoren van bouw en metaal hebben daar last van. De bruine, witte en de blauwe overalls. Zodra de overalls geel of rood zijn, ben je hipper. Het zijn stereotypen, maar ze gelden nog steeds.”

Van traditioneel naar prefab

Toch is Bersselaar Constructie niet helemaal traditioneel, want het bedrijf automatiseert wat ze kunnen. Volgens de directeur worden er forse stappen gemaakt. “Als je kijkt naar hoe geautomatiseerd we nu werken en naar tien jaar geleden, dan kun je dat niet vergelijken.”

Ook de prefab betonproducent ziet dat die ontwikkeling niet meer is te stoppen. “Het is al geen nieuws meer dat allerlei grote bouwbedrijven fabrieken uit de grond stampen“, zegt Röfekamp. “Dat geldt voor de wegenbouw net zo. We zitten nu in een soort tussenfase. Een groot deel van de bouw werkt nog traditioneel. Daarnaast wordt een deel prefab gebouwd, maar nog niet op de gewenste schaal. Ik verwacht wel dat er over vijf jaar een andere situatie is ontstaan. Er moet nog een stikstofvrije oplossing komen, maar straks staat dat allemaal in de steigers. En de bouwvakker op de steiger zal dan minder te zien zijn. De metselaars zullen assemblers worden of in de fabrieken produceren. Laat ze maar hier komen werken.”

Lees ook: