Er is veel veranderd in de loop der jaren. De arbeidsmoraal en onverzettelijkheid van de Katwijkers is gebleven en brengt nog steeds groei. “We hebben geen enkel project dat niet loopt”, aldus kleinzoon Peter Ouwehand.

Op de warmste Prinsjesdag ooit treffen we algemeen directeur Peter Ouwehand (60) van Ouwehand Bouwen & Ontwikkelen op het hoofdkantoor in Valkenburg bij Katwijk. Buiten tikt de thermometer de 30 graden aan en vallen de mussen dood van het dak. Binnen gaat Peter Ouwehand, die het bedrijf runt samen met zijn zoon Martin, er eens goed voor zitten. Hij vertelt honderduit over het bedrijf dat hij in 1990 overnam, over het fundament dat werd gelegd door zijn grootvader Willem en zijn vader Martin, over plannen, ambities en hoofdpijndossiers.[Intermezzos:3]

Ouwehand: “Toen ik directeur werd, waren we een traditionele aannemer. We bouwden voor de laagste prijs en dat begon ons steeds minder te bevallen. We vonden het een nogal ongezellig proces worden. Iedereen zat maar in de kramp om wat centjes te verdienen. Dat kon anders. We gingen ons richten op aankopen van grondposities en het zelf ontwikkelen van bouwprojecten. Inmiddels bouwen we 50 procent op eigen grondposities en 50 procent voor derden, waarbij we altijd zoeken naar een andere reden dan de laagste prijs. We participeren met de klant, of we financieren, of we nemen een stukje van het risico over.”

Radio’s wegtimmeren

Eerst even terug naar 1943, toen Ouwehand Bouw werd opgericht. Aan lef ontbrak het niet bij Willem Ouwehand. Midden in de oorlog een aannemersbedrijf beginnen, je moet ervoor in de wieg gelegd zijn. Ouwehand begon overigens niet in Katwijk maar in Wassenaar. De Duitsers hadden hem gesommeerd te vertrekken uit de strategisch belangrijke kuststrook. Zijn huis werd gesloopt. Voor de stenen hadden de Duitsers een bestemming waar menigeen jeuk en rode vlekken van krijgt: de bouw van de Atlantic Wall. Om te ontkomen aan de Arbeitseinsatz begon Willem voor zichzelf, want als zelfstandige kreeg je vrijstelling. Willem Ouwehand was al 51 maar wist in korte tijd een flink bedrijf uit de grond te stampen.

[intermezzo:4]

In Wassenaar was hij nog vooral bezig met radio’s wegtimmeren – zo lezen we in de WILLEM – zodat die niet in beslag werden genomen door de Duitsers. Kort na de oorlog klopte de wederopbouw op de deur. Ouwehand ging terug naar Katwijk en had subiet zijn handen vol aan de bouw van nieuwe woningen in het zwaar getroffen vissersdorp. In 1949 had hij al 35 mensen in dienst. Van het een kwam het ander. Er werden bouwbedrijven overgenomen in Gorinchem en Rotterdam. Een gestage groeiperiode volgde in de decennia daarna.

Innovatie

“Voor mij lag er een mooie basis toen ik het bedrijf overnam”, blikt Peter Ouwehand terug. “Ik had een paar jaar bij ERA Contour gewerkt en kennisgemaakt met hun woningconcept Goed & Betaalbaar. Ze waren daar bezig met vernieuwing. Dat heb ik meegenomen. Langzaam zijn we van aannemer veranderd in een ontwikkelende bouwer. Het technisch ontwerp bedenken we volgens ons eigen systeem. De laatste tien jaar hebben we daar een versnelling in gemaakt.”

Ouwehand vertelt dat het gaat om lef tonen, innoveren en meegaan in bewezen marktontwikkelingen: “We maken vergaande afspraken met toeleveranciers over verbindingen en detailleringen, leveringen en prijzen, kwaliteitsniveaus en vernieuwingen. Maar de grootste slag hebben we gemaakt toen we vier jaar geleden besloten iemand in het bedrijf voor honderd procent vrij te maken voor innovatie. Die persoon is alleen bezig met vernieuwen van het proces.”

Bouwen zonder metselaars

Er werden flinke efficiencyslagen gemaakt. Ouwehand: “Op 150 medewerkers hebben wij als woningbouwer nog zes timmerlieden in dienst. Dat zegt wel wat. Ander voorbeeld. Tien jaar geleden deden we de calculatie van een project in drie weken, nu in één dag, inclusief afspraken over kozijnen, casco’s, kappen, trappen en vloeren. Op die koers gaan we verder. We hebben een try-out gedaan: een twee-onder-één-kap-woning bouwen zonder metselaars. In de fabriek in Harlingen zijn door robots de betonnen wanden en gevels
gebouwd met steenstrips van 2,5 centimeter op isolatieplaten. Het aantal elementen van de woning is teruggebracht naar 29.”[Intermezzos:1]

Alles komt just in time naar de bouwplaats en wordt ter plekke gemonteerd. De foutmarges kunnen zo terug met 10 procent. Ouwehand: “Toen het werk klaar was hebben we een paar metselaars uitgenodigd. ‘Keur dit eens.’ Ze vonden een paar foutjes en dachten dat het handmatig gemetseld was. Dat vonden wij het grootste compliment. Die try-out is goed gegaan. De volgende stap is de bouw van de eerste 14 ‘conceptwoningen’ in Leiden eind november. In twee weken tijd bouwen we alle 14 woningen glas- en waterdicht. Zonder metselwerk.”

Krimpscheurtjes

Hoe ziet Ouwehand de marktontwikkelingen? “Onze activiteiten vinden plaats in Noord- en Zuid-Holland en Brabant. Vooral in de Randstad zien we een enorme overvraag naar woningen. Maar we zien natuurlijk ook wel krimpscheurtjes. Met name senioren stellen de koop uit. Ook naar woningen van meer dan vijf ton is minder vraag door de afname van het consumentenvertrouwen. En starters hebben ook een probleem. Woningen van 28 vierkante meter voor twee ton, dat is toch even wennen. Maar onze projecten lopen goed. We hebben geen enkel project dat niet loopt.”

Ondanks de krimpscheurtjes, stikstofproblematiek en PFAS is de orderportefeuille “mooi gevuld” tot 2022. Ouwehand verwacht dat de rente de komende jaren laag blijft en noemt dat “de grootste bepalende factor voor de betaalbaarheid van woningen”. Hij gaat er vanuit dat door de coronacrisis zo’n 25 procent van de Nederlanders in de hoek zit (of komt) waar de klappen vallen en schat in dat zijn bedrijf dat gaat merken in het eerste kwartaal van 2021. “Maar we zijn hier niet snel uit het veld geslagen. Ik denk dat we door de overvraag een uitval van 25 procent wel kunnen hebben. Al met al is de combinatie van ontwikkelen, bouwen en verbouwen lucratief. Doordat we het bouwproces onder controle hebben, kunnen we resultaat maken op eigen grondposities.”

Betaald snuffelen

Het gesprek spitst zich toe op personeel (en het gebrek daaraan). Ouwehand Bouwen & Ontwikkelen heeft nu zeven stagiairs in opleiding. Daarnaast zitten er drie trainees op de Ouwehand BouwAcademie. Zij kunnen “negen maanden betaald snuffelen”. Als het bevalt, kunnen ze in dienst komen. Verder staan er natuurlijk vacatures open. Gezocht: een BIM-coördinator en twee werkvoorbereiders. Maar dat is finetuning.

Immers: het grootste deel van het bouwproces is assemblage en dat staat en valt met arbeidsmigranten uit Oost-Europa, die werkzaam zijn bij de vaste onderaannemers. Ouwehand: “Onze toolboxmeeting hebben we in zeven talen. Zonder arbeidsmigranten kunnen we de productie halveren.”[Intermezzos:2]

Leren door te doen

Ondertussen is het zaak te blijven innoveren, ook op het vlak van duurzaamheid. Ouwehand begon onlangs de stichting Circulair West, samen met vier andere organisaties in de regio: een afvalverwerker, aannemer in de civiele techniek, leverancier van mobiliteit en bedrijf in de groenvoorziening. Ze willen opschalen, ketens sluiten en gebruik maken van elkaars grondstoffen, kennis en kunde.

Ouwehand: “De nadruk ligt op ‘leren door te doen’. Door samen te werken versnellen we de transitie naar een circulaire economie. We zijn onder andere een grondstoffenanalyse van de regio aan het maken. Doel is dat het afval van de een gaat leiden tot grondstof voor de ander. De aannemer in de civiele techniek kan wegen bouwen van puingranulaat uit funderingen die bij ons van de sloop komen. Het is niet toevallig dat we juist nu harder trekken aan circulariteit. Grondstoffen zijn niet oneindig beschikbaar. De coronacrisis brengt extra momentum voor de wil om zaken anders te organiseren, oude gewoontes los te laten en nieuwe aan te leren.”

Vrijdag 11 november Live

Wie is de beste bouwer van het land?

Kijk mee, meld je aan >>