Ze moet zelf ook even zoeken. De Bouwbeurs Utrecht die maandag van start ging, omvat allang niet meer het complete Jaarbeurscomplex. Maar ook de hallen 7 tot en met 12 beslaan al een enorm vloeroppervlak waar je als argeloze bezoeker makkelijk in verzuipt. Reisleidster Kayleigh Heneweer die de deelnemers aan de warmtepomp innovatie route oppikt bij het Bouwbeurscafé, moet de mensen langs de beton-innovaties, de bevestigingsmiddelen, de nieuwste gevelsystemen en al die andere nieuwe bouwproducten naar de juiste stands loodsen.

De meeste warmtepompleveranciers laten hun producten zien in hal 7 van het Jaarbeurscomplex. Maar de eerste halte op de route, Buva, bevindt zich in hal 10. Dat vergt wat behendig navigeerwerk van de reisleidster. Zodra de charmante dame haar gevolg van hoofdzakelijk mannen van middelbare leeftijd op hun bestemming heeft afgeleverd bewijzen de uitgereikte headsets hun dienst. Niemand heeft nog last van de beursbezoekers die in naburige stands een cilinderslot kraken met een accuschoefboor of een klimwand van glaspanelen bestijgen. Als vanouds probeert menig standhouder op de Bouwbeurs reuring te veroorzaken met een ludiek spelletje. Dat daarbij wat herrie ontstaat nieemt iedereen voor life. Terwijl dat aanzienlijk meer is dan die 30 decibel die een warmtepomp in huis mag produceren. Een thema waar alle deelnemers aan de warmtepomproute op in gaan. Het is niet voor niets, een van de hete hangijzers die grootschalige toepassing nog in de weg staat. Naast de fikse prijs natuurlijk, het rendement, de warmtebron en de benodigde aanpassing van het temperatuurafgiftesysteem.

Soepel informatie uitwisselen in een digitale hub

Bij Buva ligt de nadruk op de integratie van hun warmtepompsysteem met de ventilatie-systemen in een digitale hub. De informatie kan worden uitgewisseld met de gebouwbeheerder die er van kan leren en zijn onderhoudscycli op afstemmen. De uitvoerige data-inzameling vormt ook de basis voor de prestatiegarantie die Buva levert op haar systemen. “Geen productgarantie, maar een prestatiegarantie”, benadrukt Bart van Drunen van het bedrijf. “En dat is een heel verschil. Wij garanderen dus niet dat die ventilator draait en die terugslagklep werkt, wij garanderen een comfortabel binnenklimaat binnen een zorgvuldig gedefinieerde bandbreedte.”

Daarna dirigeert Kayleigh haar groep richting hal 7. De stand van Nibe is de eerste halte in die hal. De Zweedse producent maakt al bijna veertig jaar warmtepompen, benadrukt Ronald Scheffer. “Natuurlijk zijn die al die tijd steeds verbeterd, efficienter geworden, digital gaan communiceren enzovoorts. Maar in essentie produceren ze nog altijd op dezelfde manier warmte. Warmtepomp techniek is dus eigenlijk niets nieuws en al helemaal niets om nog bang voor te zijn of de kat uit de boom te kijken.”

De spreekwoordelijke Mercedes Benz uit het assortiment van Nibe, verpompt per uur wel 10.000 kuub lucht maar is in staat om tot een buitentemperatuur van -25 graden het binnen comfortabel te houden en ook voldoende tapwater te leveren. Dan moet er dus wel wat ruimte beschikbaar zijn rondom de woning. “Maar juist vanuit die ervaring in extreme klimaten zijn we ook in staat de kleinere Nederlandse woningen efficient te verwarmen” benadrukt de Sales Engineer.

De ventilatiewarmtepomp is de laatste tijd heel populair

Dat kan bijvoorbeeld met een buitenunit weggewerkt in een soort schoorsteen op het dak. Dat is wat complexer bij onderhoud maar houdt wel het geluid op afstand, zowel voor de eigenaar zelf als voor diens buren. Erg populair is de laatste tijd de ventilatiewarmtepomp. Die heeft geen buitenunit maar onttrekt zijn warmte aan de ventilatielucht die wordt uigeblazen. Hij werkt op een laag luchtdebiet, maar koelt die lucht af tot maar liefst -15 C waardoor hij heel veel energie weet te onttrekken.

Als het gaat om rendement, wint de water-water warmtepomp het altijd kan Scheffer niet nalaten te benadrukken. Maar die stelt hogere eisen aan de installateur, die gecertificeerd moet zijn om een apparaat aan te mogen sluiten op een bodembron. “Dat verklaart waarom de lucht-water warmtepomp de laatste jaren zo’n hoge vlucht neemt. In feite kan elke loodgieter die aansluiten.”

De waterstofketel is in feite een soort opgevoerde HR-ketel

Er zijn talloze vragen bij de deelnemers van de route, maar Kayleigh is onverbiddelijk en leidt de groep met zachte maar besliste hand naar de stand van Remeha. De fabrikant uit Apeldoorn is vooral bekend van haar CV ketels. Daar neemt het bedrijf ook zeker geen afscheid van benadrukt Sjoerd Langereis. “Als we van de energietransitie een succes willen maken zijn alle energiedragers nodig. Groene stroom, warmtenetten, maar ook groen gas. Vooral waterstof en synthetisch gas SNG.” Op de bouwbeurs lanceert Remeha als eerste een waterstofketel die prominent in de stand hangt en kan rekenen op veel nieuwsgierige blikken. De waterstofketel lijkt sterk op een HR ketel, maar enkele onderdelen zoals de brander zijn aangepast.

Met de waterstofketel wordt binnenkort proefgedraaid, in een paar woningen in Rozenburg. Samen met onder andere de gemeente Rotterdam en netbeheerder Stedin. Op Ameland nam Remeha eerder al een anderssoortige proef waarbij tot wel 20% waterstof werd bijgemengd door het aardgas, zonder dat daar aanpassing van de ketels voor nodig was. Ook dat is volgens Langereis een interessante optie die Remeha onderzoekt om de bestaande bouw van warmte te voorzien met zo min mogelijk CO2 uitstoot. Met de warmtepompen richten ze zich voorlopig vooral op nieuwbouw, waar immers vanaf het begin laagtemperatuurverwarming aangebracht kan worden die daarbij eigenlijk onontbeerlijk is. Hoe serieus Remeha de ontwikkeling neemt blijkt volgens Langereis wel uit de recente overname van Techneco. Dat bureau adviseert al twintig jaar op het gebied van warmtepompen heeft een enorm network en geniet een stevige reputatie.

Hybride warmtepomp die met alle CV-ketels samenwerkt

Voor het eindpunt Itho Daalderop, hoeven de deelnemers aan de warmtepomp innovatie route alleen nog maar een gangpad over te steken. Water-water, lucht/water, hybride noem maar op. De laatste werkte tot voor kort exclusief samen met ketels van eigen fabricaat en werd vooral bij het plaatsen van nieuwe ketels meegenomen. Maar de regeling wordt nu opengesteld zodat hij met zo’n beetje alle ketels kan samenwerken en Ruud Verbraak verwacht dat de verkoop van de hybride warmtepomp daarmee alleen nog maar verder zal toenemen. In zeker driekwart van de tijd levert de hybridewarmtepomp alle benodigde warmte en tapwater. Alleen in de koude wintermaanden moet de CV-ketel soms even bijspringen. Die kan dus veel kleiner zijn en gaat langer mee, omdat hij veel minder draaiuren maakt.

De pomp van de meest succesvolle water-water warmtepomp van Itho Daalderop is de laatste jaren al een stuk stiller geworden en produceert nu zo’n 35 dB. Hij kan onder het boilervat geplaatst worden, of ernaast, of wat maar goed uitkomt in de woningn. Verbraak: “Als je hem op zolder plaatst heb je bij de ruimtes op de verdieping eronder al onder de 30 dB. Maar je kunt hem ook nog in een geluidsgeisoleerde ruimte plaatsen, dan kun je de rest van de zolder ook als gebruiksruimte inzetten.” In de praktijk was voorheen vaak eerder de kwaliteit van de uitvoering van de geluidsisolatie bepalend voor de overlast dan de warmtepomp zelf, weet Verbraak. Hij verwijst graag naar het project Rijswijk Buiten waar met Dura Vermeer een gasloze wijk werd gerealiseerd. Daar kregen alle woningen uiteindelijk een eigen bron. Via de ontwikkelaar werden met iedereen individuele beheers- en onderhoudscontracten afgesloten. “Niet alleen technisch, ook juridisch en op het gebied van samenwerking was Rijswijk Buiten een baanbrekend project.”

Bijzondere oplossingen zijn wat Verbraak betreft niet beperkt tot grondgebonden nieuwbouw. “Ook bij een serie portiekwoningen met allemaal een eigen CV-ketel kun je een grote stap zetten door ere en collectieve warmtepomp bij te plaatsen. Dan krijg je in feite een hybride systeem. Als de corporatie ook nog eens besluit grootschalig stroom in te kopen en op de meter af te rekenen voor de warmte kan het zomaar zijn dat ze de investering in vier jaar terugverdienen. Je bent misschien niet energieneutraal, maar met een bescheiden investering kun je zo’n complex wel een of twee labelstappen laten stijgen. Dat is echt interessant.”

Maar zo vraagt elk project dus om een eigen oplossing. Afhankelijk van de grootte van het project, de leeftijd, het warmteafgiftesysteem, de eigendomssituatie, en nog tientallen andere factoren. De deelnemers aan de warmtepomproute, zijn allemaal wel betrokken bij een project en zijn razend benieuwd wat voor hen eventueel een slimme oplossing is. Tijdens een broodje op de stand van Itho Daalderop bespreken ze de mogelijkheden met de experts. Kayleigh is dan allang terug naar haar uitvalsbasis vlakbij het Bouwbeurscafe. De volkszanger daar op het podium overstemt alle Nederlandse warmtepompen bij elkaar royaal. Morgen neemt Kayleigh weer een nieuwe groep op sleeptouw.

De warmtepomproute wordt dagelijks gelopen en vertrekt om 10.30 bij de Cobouw-stand bij het Bouwbeurscafé in het overdekte plein tussen hal 7 en 12 van het Jaarbeurscomplex. De route eindigt tegen 12.00 uur met een lunch in de stand van Itho Daalderop. Wel graag even inschrijven vooraf.