Het lekkerste werd voor het laatst bewaard. Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland, had aan het einde van de uitzending een interessante vraag aan de vier studiogasten Anne Koudstaal (PlasticRoad), Ronald Diele (Schagen Infra), Robert de Jager (Provincie Noord-Holland) en Marc Coolen (Heijmans Infra).
De strekking van Verhagens vraag was wat de bouwsector anders of beter zou kunnen doen, zodat de overheid grootschaliger duurzame infra-innovaties gaat toepassen. Meer en beter samenwerken, luidde unaniem het antwoord. De Jager wees daarbij op de gouden driehoek opdrachtgever-opdrachtnemer-kennisinstituut, drie onmisbare partijen. In de provincie Noord-Holland werken die al succesvol samen. “Wij als provincie scheppen de voorwaarden voor een volwaardige plaats voor duurzaamheid in Noord-Holland. Wij bieden de ruimte om te innoveren. Neem als voorbeeld het duurzame asfalt op basis van epoxybitumen dat we nu op grote schaal gaan testen. Het idee is dat dit asfalt een veel langere levensduur heeft dan bestaande soorten. Wij maken dit mogelijk, Dura Vermeer is de producent en aannemer en TU Delft is de instelling die het asfalt test.”
Deltawerken van de duurzaamheid
Ook Marc Coolen van Heijmans ziet de noodzaak voor verdere samenwerking om het de overheid gemakkelijker te maken. Daarnaast wijst hij op iets anders. “We moeten nóg nadrukkelijker ons verhaal vertellen. Laten zien wat wij als sector te bieden hebben. We zijn de motor van de economie, doen al veel op het gebied van duurzaamheid, maar we moeten dat wel blijven vertellen.”
De bouwsector is de motor van onze economie”
Het Bouw Idee Café van 5 november was een plaats bij uitstek om die verhalen te delen. Dat deden de gesprekspartners dan ook graag, want verhalen over innovaties, díé hebben ze. In de volgorde van de uitzending laten we ze in dit artikel de revue passeren, al hebben we een mooi voorbeeld van de provincie Noord-Holland al weggegeven. Anne Koudstaal van PlasticRoad beet het spits af. In de intro zette hij de toon met de opmerking dat het hoog tijd is voor de ‘Deltawerken van de duurzaamheid’. En met de PlasticRoad levert hij alvast een bijdrage daaraan. “De PlasticRoad is een weg van plastic die bestaat uit een prefab, modulaire en holle wegconstructie. Hij is gemaakt op basis van plastic dat normaliter verbrand of gestort wordt. Dat oude plastic, huisafval in feite, wordt nu gerecycled.”
Circulaire wegconstructie
Pluspunten heeft de PlasticRoad te over. Het product is volledig circulair, gaat lang mee en is onderhoudsvrij. Daarbij is de bouwtijd beduidend korter dan bij bestaande wegen. “En de constructie heeft een bijzonder laag gewicht,” vult Koudstaal aan, “met 48kg/m2 is de wegconstructie viermaal lichter dan traditionele wegconstructies.”
Ook dit is weer een fraai staaltje samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. “We zijn blij dat de provincie Overijssel en de gemeentes Zwolle en Giethoorn ons de ruimte hebben gegeven voor pilots. De markt kan wat dat betreft niet zonder de overheid. Die pilots hebben we in 2018 gedaan. Met sensoren in de constructies hebben we van alles gemeten.” Omdat deze proeven een succes waren – PlasticRoad werkt, is veilig en past binnen de wet- en regelgeving – is het nu opschalen geblazen. “In 2021 gaan we een verbeterde versie van PlasticRoad op de markt brengen. Met toepassingen zoals fietspaden, woonstraten, parkeervakken en stations.”
Luchtzuiverende oppervlaktebehandeling
Ook Schagen Infra uit Hasselt maakt de Nederlandse infrastructuur een stukje duurzamer. Een van de producten waarmee de Overijsselse wegenbouwer dit doet, is Noxite. Ronald Diele lichtte Noxite in de uitzending toe. “Noxite bestaat uit natuurlijk granulaat met een speciale coating van titaniumdioxide. Je kunt het in een oppervlaktebehandeling van een asfaltweg verwerken.” Wat er vervolgens gebeurt, is dat de voor mens en milieu schadelijke stikstofoxiden van bijvoorbeeld uitlaatgassen door Noxite worden omgezet in onschadelijke stoffen. Dat levert winst voor de volksgezondheid en het milieu op.
“Het is het titaniumdioxide dat daarbij fungeert als katalysator”, vertelt Ronald. “Met behulp van de zon zet deze stof de schadelijke stikstofdeeltjes om in onschadelijke stoffen. Die laatste komen ten slotte via regen en wind in de grond terecht.” Uit een 900 meter lang proefvak komen langzaam maar zeker de eerste data beschikbaar die de werking van Noxite moeten aantonen. Maar, zo stelt Diele, TNO heeft de werking van Noxite in dakbedekking al positief beoordeeld. Niet in de uitzending, wel op de website van Schagen Infra: de conclusie van dat TNO-onderzoek is dat honderd vierkante meter Noxite-dakbedekking jaarlijks zoveel NOx uit de lucht kan zuiveren als een gemiddelde auto over 15.000 kilometer produceert.
Klimaatadaptief asfaltmengsel
Een heel ander innovatief asfaltmengsel is het zogeheten Klimaflex-asfalt van Heijmans. Marc Coolen: “Klimaflex is een asfaltproduct dat enerzijds hittestress in stedelijk gebied voorkomt en anderzijds verdroging van de bodem voorkomt.” Coolen geeft uiteraard het geheim van de smid niet helemaal prijs, maar het innoverende zit hem onder meer in de open structuur van de totale constructie, die zorgt voor infiltratie van het regenwater. Daarbij zorgt de witte steenslag die in het asfalt is toegepast voor een lagere oppervlaktetemperatuur. “Doordat de constructie – het asfalt en de fundering – regenwater vasthoudt en geleidelijk de bodem laat instromen, kan de omgeving afkoelen en tegelijkertijd de grond niet uitdrogen.”
De markt kan absoluut niet zonder de overheid”
Laboratoriumstudies tonen aan dat Klimaflex de omgevingstemperatuur met 2 graden omlaag kan brengen, maar stiekem hoopt Coolen op meer. “De komende jaren gaan we Klimaflex uitgebreid testen. We onderzoeken de drainerende werking, maar ook bekijken we of die 2 graden of meer temperatuursdaling inderdaad haalbaar is. Daarbij meten we bijvoorbeeld op een zomerse dag de temperatuur van Klimaflex en zetten die af tegen de temperatuur van traditioneel asfalt in een zijstraat.” Doel van Heijmans met Klimaflex is om het product een onderdeel te maken van een groter pakket om hittestress in binnenstedelijke gebieden tegen te gaan.
Of het nu het epoxyasfalt, de wegen van plastic, de luchtzuiverende bovenlagen of het verkoelende asfalt betreft, dit Bouw Idee Café toonde minstens één ding haarfijn aan: dat de stelling in de openingspoll van de uitzending – duurzame infra is vooral windowdressing – volledig is weerlegd. Zaken worden niet mooier voorgesteld dan ze zijn, want op steeds meer plaatsen in Nederland komen innovaties-met-potentie als paddenstoelen uit de grond. En daar was Maxime Verhagen het in zijn slotwoord roerend mee eens.
Bouw Idee Café Bouwlogistiek vond plaats op 29 oktober; Digital & AI design op 15 oktober, Industrialisatie & prefab op 8 oktober en Circulair Bouwen op 1 oktober; Energietransitie op 24 september;Digital Construction op 17 september.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Bouwend Nederland.
