BIM rukt op in de bouw. Niet alleen producten en gebouwen worden omgezet in een digitale representatie van fysieke en functionele kenmerken, zelfs complete bouwplaatsen bestaan als 3D-model. Dat maakt het mogelijk om het hele bouwproces te simuleren, inclusief de bouwlogistiek. Maar niet elke partij is even ver met BIM.
Bij aannemers groeit de behoefte aan BIM-certificatie om hun eigen werkprocessen te verbeteren en om zekerheid te kunnen bieden aan hun klanten, constateert BSI. Als hun toeleveranciers nog geen BIM gebruiken, nemen bouwbedrijven hun deel soms over, ziet BSI-auditor Tomas de Loo. “Het is een tussenoplossing, zodat toch de hele keten kan beschikken over een BIM-model.” Dat blijven aannemers natuurlijk niet oneindig doen. Ze zullen eisen dat hun toeleveranciers zelf ook met BIM gaan werken. Om geen klanten te verliezen, zullen ook leveranciers moeten overstappen.
Van papieren catalogus naar online bibliotheek
“Vroeger kwamen leveranciers met catalogi en stalen van hun producten. Nu heb je een online bibliotheek met BIM-objecten. Wil je kunnen meedoen met je product, dan is het belangrijk om in die online bibliotheek te komen.” Tegemoetkomen aan de wensen van de aannemers is natuurlijk niet de enige overweging waarom je als leverancier BIM zou moeten gebruiken, meent De Loo, al kun je je als leverancier natuurlijk onderscheiden door je aan te passen aan de ontwikkelingen van de markt. Zelf hebben ze er ook profijt van. “Je kunt je eigen productieproces optimaliseren en afvalstromen terugbrengen, waardoor je producten beter beheerst en makkelijker kan aanpassen aan de wensen van je klant. Zo voorkom je problemen in maatvorming en dimensionering.” En leveranciers die 3D-modellen van hun producten hebben, komen makkelijker en eerder in beeld in het bouwproces. Architecten kunnen hun BIM-modellen, inclusief de daaraan gekoppelde productdata en afmetingen, immers direct gebruiken in hun ontwerptekeningen, of het nou gaat om ramen, kozijnen of armaturen.
BSI heeft verschillende standaarden ontwikkeld waarmee bedrijven zich kunnen certificeren voor BIM Level 2, nu nog het hoogst haalbare BIM-niveau. De verschillende BIM-niveaus – 0 tot en met 4 - geven aan hoe ver een organisatie is gevorderd met de implementatie van BIM. Het groeimodel is ooit opgezet door Britse BIM Taskforce voor de overheid en wordt nu ook elders in Europa veelvuldig gehanteerd. In het algemeen geldt: hoe hoger het niveau, hoe meer er digitale informatie wordt uitgewisseld en hoe verder IT in het bouwproces is geïntegreerd. Op niveau 0 wordt er ontworpen op papier of in 2D. Een stap verder gaat BIM Level 1: 2D-schetsen worden gecombineerd met 3D-modellen en er is enige mate van uitwisseling van informatie. Pas op niveau 2 is er echt sprake van BIM. Dat betekent dat er sprake is van volledige samenwerking. Bovendien kunnen de factoren tijd en geld toegevoegd worden aan de 3D-modellen, zodat er vanaf het ontwerp een actueel inzicht ontstaat in planning, inkomsten en uitgaven. BIM Level 3 en uiteindelijk Level 4 zijn nu nog toekomstmuziek.
BIM Objects voor leveranciers
Voor aannemers heeft BSI de PAS 1192-normen (Publicly Available Specifications). BAM Infra was eind vorig jaar het eerste bouwbedrijf ter wereld dat zich wist te certificeren voor het hoogste niveau van Building Information Modeling, BIM Level 2, door zowel te voldoen aan PAS 1192-2 (Ontwerp en Bouw) als PAS 1192-3 (Asset Management). Voor leveranciers in de bouw heeft BSI een eigen oplossing om zich te certificeren voor niveau 2: de BSI Kitemark voor BIM Objects, waarmee ze kunnen aantonen dat ze producten hebben die geïntegreerd kunnen worden in een BIM-ontwerp- en bouwproces. Het normenkader dat hierbij hoort is de BS 8541-familie: Library objects for architecture, engineering and construction. BS 5541 kent drie verschillende normen: deel 1 (identification and classification), deel 3 (shape and measurement) en deel 4 (attributes for specification and assessment).
BIM-certificatie is voor leveranciers minder complex dan voor aannemers, stelt De Loo. “Het grote voordeel is dat ze al heel veel informatie beschikbaar hebben over hun producten. De overstap is voornamelijk gericht op de technische kant van het product, het maken van een 3D-model en de bijbehorende digitale bestanden. Het gaat vooral om digitaliseren van de producten om de uitwisseling te kunnen faciliteren.” In tegenstelling tot bij aannemers gaat het immers niet om een systeemcertificatie, maar een productcertificatie.
Kitemark
Certificatie wordt vaak vooraf gegaan door een optionele gap-analyse, een vooronderzoek van een dag dat een bedrijf inzicht geeft in hoe ver het al is met BIM en welke zaken eventueel nog ontbreken. De echte audit, de formele toetsing of een product of productgroep voldoet aan de eisen van de BS 8541-normen en het BSI Kitemark, neemt twee tot drie dagen in beslag, afhankelijk van de aard van het product. Voorwaarde is natuurlijk dat het bedrijf goed voorbereid is en alle digitale tekeningen en modellen op orde heeft. “Wat de Kitemark uniek maakt is dat we ook het product testen. Dat geeft zekerheid of het product functioneert”, aldus De Loo.
Eigen onderzoek van BSI onder inmiddels gecertificeerde bedrijven leert dat 80 procent zegt dat het Kitemark hen geholpen heeft om hun klanttevredenheid te vergroten en 75 procent om nieuwe klanten te trekken. Daarnaast ziet 70 procent de efficiency van hun werkprocessen verbeteren en 65 constateert een toename in de verkoop van hun producten of diensten.
