Het traditionele bouwproces geeft aannemers weinig ruimte om hun eigen expertise in te brengen. De focus ligt vaak op de laagste prijs. Dit leidt tot wantrouwen en bevordert de samenwerking tussen de partijen die betrokken zijn in het bouwproces niet. Het gevolg hiervan is dat de opgeleverde gebouwen niet altijd optimaal zijn. In de bouw groeit het besef dat de traditionele manier van werken niet per se leidt tot het eindresultaat dat de opdrachtgever wenst. De laatste jaren is de manier waarop het bouwproces ingericht wordt dan ook flink aan verandering onderhevig. Eén van deze veranderingen is de verschuiving van traditioneel specificeren in een bestek naar functioneel specificeren in een prestatiebestek.
Van traditioneel specificeren …
Het bouwbestek is een belangrijk onderdeel van het bouwproces. Op basis hiervan maakt de aannemer een prijsopgave. Dit vormt de basis van het contract dat de opdrachtgever en de aannemer met elkaar opstellen. In een traditioneel bestek legt de opdrachtgever vast aan welke technische en functionele eisen het bouwwerk moet voldoen en met welke producten dit gerealiseerd moet worden. Soms zelfs tot aan merk- en typeniveau toe. Alle technische specificaties van de toegepaste materialen liggen al vast, inclusief de manier waarop de materialen verwerkt worden. Omdat de wijze waarop het bouwwerk gerealiseerd wordt al volledig vastligt, gaat de opdracht in een traditioneel bouwproces vaak naar de aannemer met de laagste prijs.
… naar functioneel specificeren
Bij functioneel specificeren wordt niet vastgelegd hoe het bouwwerk eruit komt te zien, maar waar het gebouw in moet voorzien. De opdrachtgever stelt het bestek op in termen van de prestaties waaraan het bouwwerk moet voldoen, in plaats van in technische details. Dit wordt een prestatiebestek genoemd. Op basis van de gebruikerseisen van de opdrachtgever, worden minimale eisen gesteld waaraan het gebouw moet voldoen. In de functionele specificatie zijn kwantificeerbare prestatie-eisen vastgelegd die uit de gebruikerseisen zijn afgeleid. In het prestatiebestek wordt bijvoorbeeld niet voorgeschreven welk merk en type vloertegels in de badkamer verwerkt moeten worden. Wel wordt gevraagd naar een functionele oplossing voor de vloerafwerking in de badkamer. Of worden zelfs de gewenste eigenschappen van de toe te passen tegels beschreven. In dit geval is functioneel specificeren vooral gericht op meetbare zaken als formaat, kleurstelling, kwaliteitscertificering en garantietermijn van de tegels. De uitvoerende partij is dan vrij om de tegels te kiezen die aan deze minimale prestatie-eisen voldoen.
Verantwoordelijkheid
Door functioneel specificeren komen er meer verantwoordelijkheden te liggen bij de uitvoerende partijen. Deze methode stimuleert hen om goede prestaties te leveren. Hun vergoeding is hier immers van afhankelijk. In het bovenstaande voorbeeld van het prestatiebestek voor een badkamer, krijgt de aannemer de vrijheid om de toe te passen materialen of systemen naar eigen inzicht vorm te geven. Zolang hij hiermee maar voldoet aan de opgestelde prestatie-eisen. Functioneel specificeren biedt de aannemer dus ruimte voor innovatieve en creatieve oplossingen die voldoen aan de gebruikerseisen van de opdrachtgever. Het is in dit geval dus niet langer alleen de opdrachtgever die zich verantwoordelijk voelt voor het eindresultaat.
Meer weten over de kenmerken van functioneel specificeren en hoe dit in de praktijk ingericht kan worden?
Lees dan de Mosa whitepaper ‘De verschuiving van het traditionele bestek naar het prestatiebestek – Op weg naar een gezamenlijk doel’.
